1970 yıllarda basın tarafından TDK’yi karalamak için gülünç türetimler yapılmıştır. Bu türetimlerin kimler tarafından yapıldığı bilinmiyor ancak, kamu içinde hızla yayılmış ulayı (ve) bunların gerçekten TDK tarafından türetildiği sanılmıştır, hatta sanılmaktadır.
TDK’nıñ türettiği sanılan sözcükler;
* Otobüs : Çok Getirgeçli götürgeç
* Tren : Alttan ittirmeli üstten tüttürmeli çok oturgaçlı getirgeçli götürgeç
* Yumurta : Tavuksal fırtlangıç
* İstiklâl Marşı : Ulusal düttürü
* Hostes : Gök konutsal avrat
* Uçak : Gökkonut
* Restaurant : Sosyal Otlangaç
* Fren : Durdurgaç
* Fotoğraf makinesi : Şekil çeken
* Minibüs: Kaptıkaçtı
* Zil : Zırlangaç
* Problem : Zorlangaç
* Flüt : Öttürgeç
* Ütü : Alttan püskürtmeli düzelteç
* CD : Dönen Bilgi Tekeri
* Gitar : Çok telli çalgaç
Toplum üzerindeki etkileri
Bu sözcükler, kamu tarafından gülünç bulunup TDK’nıñ alay konusu olmasına neden olmasının dışında, dilimizdeki en güzel eklerden biri olan -geç,-gaç ekini de öldürmüştür. Bu iftiranın doğruluğuna inanlar, yapılan yeni türetimlere direnç gösterme eğiliminde olup bu sözcükleri neden olarak göstermektedirler.
Gökbey ULUÇ
6 cevap
Güzel bir çalışma olmuş. Kaynaklarla pekiştirilirse öteki yazılarınız gibi bu yazınızı da kitlelere ulaştırmaya çalışacağım. (insan kelimesinin bizdeki karşılığı kun muydu kunun mu öğretmenim?)
“İnsan” sözcüğünüñ karşılığı “kişi”dir. Türkiye’de birazcık añlam daralması geçirmiştir ançıp (ama) aşılabilecek düzeydedir.
insa kelimesinin türkçesi “adam” dır kişi değil…
Adam Arapça bir sözcüktür, Türkçe kökenli bir sözcük değildir. Türkçe kökenli olan sözcükler kişi ulayı(ve) yalñuk sözcükleridir. Yalñuk Divanü Lügati’t-Türk’te geçer ve Çağdaş Türkiye Türkçesi’niñ Yeditepe(İstanbul) Ağzı’nda *yalnık olurdu.
MS 750’lerde yazılan Orkun yazıtlarında “insanoğlu” yerine “kişi oglı” yazar (Kül Tégin, Bilge Kagan ve Tonyukuk yazıtlarında genellikle ilk tümcede geçer. Aralarda da sık sık geçer).
[…] Yazar: Gökbey Uluç […]
Yorumlar kapatıldı.