Çöküntü, çömelmek, çözünmek sözcüklerini bilinen köklerine ayıralım:
Çök-
Çöm-
Çöz-Bu köklerin anlamları sırasıyla şöyledir:Çök-> Bulunduğu düzeyden aşağıya inmek.
Çöm-> Çömelmek, oturarak daha küçük, ufak konuma gelmek.
Çöz-> Ayrıştırmak, daha küçük parçalara bölerek basitleştirmek
3 kök ile ilgili etimolojik açıdan araştırma yaptığımızda sadece "Çök-" üzerinden daha derine inebilir ve "çöğ" kökü ile karşılaşabiliriz. Oysa birbirlerinden tamamen farklı olan bu 3 sözcüğün anlamlarında aynı olan ve öne çıkan bir şeyler vardır: Hepsi de bazı varlıkların küçülmesi, basitleşmesi ile ilgilidir.
Buna bakarak bu 3 sözcüğün özünde bir kökten söz gelimi "ufak/basit" anlamlarına gelebilecek bir "çö" kökünden gelmiş olduğunu tahmin edebilir miyiz?
Dahası tahminimizi daha da ilerletip Göktürk damgalarına bakacak olursan "ç" damgasının resimsel anlamda bölünmeyi/aşağıya inmeyi temsil ederek oluşturulmuş olması mümkün müdür?
= Yukarıdan aşağıya
"çöken" ve çökerken de 2'ye ayrılarak
"çözülen" kollar.