teklik, çiftlik (sayı)

[Furkan Yıldırım]

Sayılardaki teklik-çiftlik durumu için ne demeli?

[Oktay D.]

Bu başlık, "sayı basamaklarına karşılıklar" başlığındadaki bir iletiden ayrılarak oluşturulmuştur.

[Gökkurt]

birey,ikigü ?

[Oktay D.]

tek sözcüğü zaten Türkçe. Çift için Eski Türkçede koş sözcüğü var, koşut, koşul, koş- (ikilemek, çift/beraber ilerlemek) sözcükleri ile köktaştır. Moğolcada kolbu- "ikilemek, birlikte olmak" sözcüğü bulunur. Ayrıca Moğolca qoyar/xoyar/koyar "iki sayısı" sözcüğünüñ bununla ilgili olduğu düşünülür.

tek

tek sayı

koş

çift sayı

[Furkan Yıldırım]

Bir çift ayakkabı ile ikiye bölünebilen sayıların ayrı adlandırılması daha dogru olur diye düşünüyorum.

[Oktay D.]

Ayakkabıları çifter saymakla, sayıları çifter saymak arasında nasıl bir fark var? Bir çift ayakkabı da ikiye bölünebilir bir şey oluşturuyor: sağ ayak ve sol ayak.

[Furkan Yıldırım]

Néden añlatamadığımı bilmiyorum. "Biz bir çiftiz", "bir çift ayakkabı" gibi sözlerdeki çift ile 2 ye bölünebilen çift sayılar baña ayrı adlandırılmalı gibi geliyor.

[Oktay D.]

Matematiksel olarak bir şeyiñ "pair/couple" olmasıyla "even" olması arasında bir fark yok. Nesneler farklı olunca arada fark varmış gibi oluyor yalñızca.

Fark olmadığını söylüyorum ancak illa aynı sözcükle karşılanmalı diye savunmuyorum elbette. Yine de toplum olarak bunda bir ayrım gütmemişiz, matematiksel düşünceye uygun olarak.

İngilizler günlük yaşamdaki sözcüğü Fransızcadan (couple < copler) ve Latinceden (pair < pari) almışlar ancak matematikteki sözcüğü kendileri türetmişler. Ancak matematikteki sözcük olan even, aslında "çift" démek değil, "éşit, denk" démek. Yani İngilizler ikiye bölünebilen sayılara "éşit, denk diyorlar aslında. Ancak örneğin Latincede pari hem ayakkabılar hem de sayılar için kullanılır.

[Gökkurt]

Matematikte 2 elma + 2 elma = 4 elma dendiği kez, elmaların özdeş (identical) olma zorunluluğu yok, hatta toplama işlemi, toplananların ayırtlarını göz önüne almaz, toplar gider tanımı gereği.

Çift "birbirini tamamlayan" anlamı taşır mı? Türkçede matematik dışında hafiften taşıyor sanki ("bir çift turna gördüm,durur dağlarda" türküsü misal), ama matematikte de çift deniyor. (İngilizcede even,düz,pürüzsüz gibi. Almanlar da gerade - düz diyorlar, tek sayılar çıkıntılı gibiymişcesine).

İngilizcede ise pair birbirini tamamlayan iki parçalı nesne gibi de "a piar of socks"

belki eşlek demek lazım. "Bu ayakkabının eşleği nerde?" veya tümlek

[TürkçeSözlük78]

Tek sayılar

Tek sayılar

İkicil sayılar, ikil sayılar

Çift sayılar

[bensay]

"koşa" sözcüğü yeğdir bence

koşa
sf. hlk. 1. Çift, eş, ikiz: “Koşa badem sığmayan dar ağızlım.” -Dede Korkut. 2. zf. Hep birlikte.

Güncel Türkçe Sözlük

bu arada "ikigil" sözcüğünün "ikil" sözcüğüne evrilmesi olanaklı değilse "ikil" sözcüğü yanlış bir türetimdir