Sesinin Kısılmasına Müsaade Etme!

[Alparslan9]

Uğurlar beğler / begümler!
Dilimizde gittikçe yiten ve alfabeye eklememiz gerektiğini düşündüğüm é, w, x, q ve en önemlisi de ñ seslerini resmî damgalığa eklemek amacıyla bir kampanya başlattık. Bunların neden gerektiğini bildiğinizi düşündüğümden ek bir açıklamaya ihtiyaç duymuyorum. Fakat kampanyamızın açıklamasını, vereceğim linkten görüntüleyebilirsiniz. Neyse, elektronik imza ile işliyor. Yani https://www.change.org/p/milli-eğitim-bakanlığı-türkçemizi-koruyalım adresine girip, 'adınızı, soyadınızı, e-posta adresinizi' yazmanız yeterli. Destek ve eleştirileriniz için şimdiden teşekkürler!

[Oktay D.]

Yalnızca é ve ñ olsaydı imzamı atardım ancak x, q ve w gerekli değil zira ülke genelinde x (hırıltılı h) ve w (genizcil dudaksı ünsüz) sesleri kullanılmıyor. En fazla yerel ağızlarda v yerine w veya k yerine q veya x olabiliyor. Hani Azerbaycan gibi ülkecek bu sesler olsaydı anlardım ama bölgesel ağız özelliklerini yazıya tek tek yansıtmanın pek anlamını göremiyorum. Bugün x,w,q dahil olsa yarın Karadenizlilerin peltek c sesini de veya Güneydoğuluların gırtlaksı ayn sesini de katmamız gerekirdi. Yani herkesin farkında olmadan kullandığı é ile herkesin akrabalarının kullandığı ama okulda unutturulmuş ñ gibi değil (zaten bu ikisi Türkçenin aslî sesleridir).

Yalnızca é ve ñ eklenebilirse ona imza atardım.

[M.calli]

Uğurlar beğler / begümler!
Dilimizde gittikçe yiten ve alfabeye eklememiz gerektiğini düşündüğüm é, w, x, q ve en önemlisi de ñ seslerini resmî damgalığa eklemek amacıyla bir kampanya başlattık. Bunların neden gerektiğini bildiğinizi düşündüğümden ek bir açıklamaya ihtiyaç duymuyorum. Fakat kampanyamızın açıklamasını, vereceğim linkten görüntüleyebilirsiniz. Neyse, elektronik imza ile işliyor. Yani https://www.change.org/p/milli-eğitim-bakanlığı-türkçemizi-koruyalım adresine girip, 'adınızı, soyadınızı, e-posta adresinizi' yazmanız yeterli. Destek ve eleştirileriniz için şimdiden teşekkürler!

konu dışında bu sözde ''change'' işi bir sonuç veriyor mu? bir geçerliliği var mı? yoksa insanlar kendilerini mi doyuma ulaştırmaya çalışıyor?

[Oktay D.]

İyi yönerilmiş, haklı tepkilerle ilerleyen ve kitlesel olarak büyük olan durumlarda etkisi oluyor. Bu yerlik daha çok, zaten var olan tepki özgücünü ortaya çıkarıp bu tepkiyi duyan kişileri bir araya getirme görevini görmüş oluyor.

https://www.change.org/tr/ba%C5%9Fard%C ... B1n%C4%B1z

[Alparslan9]

Yalnızca é ve ñ olsaydı imzamı atardım ancak x, q ve w gerekli değil zira ülke genelinde x (hırıltılı h) ve w (genizcil dudaksı ünsüz) sesleri kullanılmıyor. En fazla yerel ağızlarda v yerine w veya k yerine q veya x olabiliyor. Hani Azerbaycan gibi ülkecek bu sesler olsaydı anlardım ama bölgesel ağız özelliklerini yazıya tek tek yansıtmanın pek anlamını göremiyorum. Bugün x,w,q dahil olsa yarın Karadenizlilerin peltek c sesini de veya Güneydoğuluların gırtlaksı ayn sesini de katmamız gerekirdi. Yani herkesin farkında olmadan kullandığı é ile herkesin akrabalarının kullandığı ama okulda unutturulmuş ñ gibi değil (zaten bu ikisi Türkçenin aslî sesleridir).

Yalnızca é ve ñ eklenebilirse ona imza atardım.

Bu sesler, yerel ağızlarda kullanıldığı için seçilmiş değiller. Atalar mirası olduğu için ve ortak Türkçe ülküsüne hizmet etsin diye seçildiler. 2020'de Latin damgalığına geçeceğini açıklayan Kazakistan bu doğrultuda büyük bir adım atmış olacak, bizimki de çorbaya tuz mahiyetinde. Kırgızistan'dan da benzer bir adım bekleniyor. Yani öteki sesler soydaşlarımız için. Şimdilik kullanmıyoruz, geleceğe yatırım.

[Oktay D.]

x, q ve w sesleri atalar mirası sesler değil, çağdaş seslerdir, sırasıyla k, k ve v seslerinden evrilmişlerdir. Örneğin bakmak > baxmaq veya av > aw olmuştur. Ortak değil, özgül seslerdir. Örneğin f sesi de ortak değildir, p sesinden evrilmiştir.

Ortak alfabe yaratmak başka bir şey, var olan tüm sesleri bir araya yığmak başka bir şeydir. Ortak bir alfabeye hizmet etmek istiyorsak, öyle bir alfabe olmalı ki, aynı sözcüğe baktıklarında Oğuz okuduğunda kendi sözcüğünü, Kıpçak okuduğunda kendi sözcüğünü, Uygur okuduğunda kendi sözcüğünü görsün.

Çinceden ve Arapçadan örnek vereyim.

Çince aslında tek bir dil değildir, onlarca çince vardır, hiçbiri diğerini añlayamaz. Örneğin Kuzeydoğudaki Pekinliler ile Ortanın doğusundaki Şangaylılar konuşunca birbirlerini añlayamazlar. Ancak yazdıkları şeyi añlarlar. Yazıdaki işaretler tıpkı trafik işaretleri gibidir. Nasıl ki aşağıdakine bakınca biz "U dönüşü yasak" anlarken İngilizler "no u-turn" anlıyorsa, Çinliler de bir resimyazı gördüklerinde kendi sözcüklerini anlıyorlar ancak anlam aynı oluyor.


Daha iyi bir örnek ise Arapçadır. Arapçada tek bir alfabe ancak onlarca dil vardır. Suriye-Lübnan-Irak-Ürdün bölgesindeki Araplar ile Fas-Cezayir bölgesindeki Araplar birbirini añlayamazlar. Sadece yazıda ortaktırlar (yazı dili de 6.yy'a ait Eski Arapçadır). Örneğin "jim" harfini gördüklerinde Suriyeliler "j" sesini, Suudiler "c" sesini, Mısırlılar ise "g" sesini algılar; öte yandan "qaf" sesini gördüğü zaman Suudiler "q" sesini, diğer ikisi ise ses kesinmesini algılar.

Kısaca ortak alfabe gibi bir niyetimiz varsa toplam sesleri değil, ortak (köken) sesleri hesaba katmalıyız.

Tabii ki bu benim öteden beri savunduğum kendi görüşümdür, tartışmaya elbette açıktır.