Model

[bensay]

Bu sözcük Sinanoğlu FKT sözlüğünde "model" karşılığı olarak yer alıyor.

Taslam: Model

[Baturalptürk]

Bana göre çok yerinde.
Taslam=model

[Toygun]

Buradakipçik denilmiş.

[fankibiber]

Buradakipçik denilmiş.

Büyük olasılıkla mod: kip karşılığından yola çıkılmış, ancak model sözcüğü için aynı mantık uygulanamaz gibime geliyor. Mod ile söz ettiğimiz model ayrımlı neñler.

[Oktay D.]

mod, moda, model, ... bunlarıŋ tümü giysi aŋlamlı sözcüklerdir özlerinde. "kip" sözcüğü de kalıp/giysi demek, ki- (giymek) kökünden.

[Temirbek]

mod, moda, model, ... bunlarıŋ tümü giysi aŋlamlı sözcüklerdir özlerinde. "kip" sözcüğü de kalıp/giysi demek, ki- (giymek) kökünden.

Güzel. Ancak gerek giy- fiili gerekse gibi sözü g- ile olduğundan kip yerine *gip desek daha yakışık olur bence.

[Oktay D.]

mod, moda, model, ... bunlarıŋ tümü giysi aŋlamlı sözcüklerdir özlerinde. "kip" sözcüğü de kalıp/giysi demek, ki- (giymek) kökünden.

Güzel. Ancak gerek giy- fiili gerekse gibi sözü g- ile olduğundan kip yerine *gip desek daha yakışık olur bence.

Ancak ağızlarda da kip diye geçer, olasılıkla /p/ etkisiyle önses pek (sert) kalmıştır.

[Bengitaşlarındili]

mod, moda, model, ... bunlarıŋ tümü giysi aŋlamlı sözcüklerdir özlerinde. "kip" sözcüğü de kalıp/giysi demek, ki- (giymek) kökünden.

Güzel. Ancak gerek giy- fiili gerekse gibi sözü g- ile olduğundan kip yerine *gip desek daha yakışık olur bence.

Ancak ağızlarda da kip diye geçer, olasılıkla /p/ etkisiyle önses pek (sert) kalmıştır.

Kip çok güzel bir söz, araştırsam da model için Türkçe bir söze ulaşamadım, model için elbet bir söz üreteceğiz, ama bu ille de kip olmak zorundamı?

[Temirbek]

mod, moda, model, ... bunlarıŋ tümü giysi aŋlamlı sözcüklerdir özlerinde. "kip" sözcüğü de kalıp/giysi demek, ki- (giymek) kökünden.

Güzel. Ancak gerek giy- fiili gerekse gibi sözü g- ile olduğundan kip yerine *gip desek daha yakışık olur bence.

Ancak ağızlarda da kip diye geçer, olasılıkla /p/ etkisiyle önses pek (sert) kalmıştır.

Doğru, soñses sert olunca kendisi gibi sert olan ilksesi korur, bu nedenle kip olarak kullanılmasında sakınca yoktur.

[birtancazin]

model Fr. modèle
a. 1. Resim, heykel vb. yapılırken baka baka benzetilmeye çalışılan nesne veya kimse, örnek.
GÖZENGİ


2. Bir özelliği olan nesne veya kişi: Sadakat modeli.
İMRENCE


3. Biçim: Bu elbisenin modelini beğenmedim.
TERKİL


4. Giysi örneklerini içinde toplayan dergi: Bu biçimi modelden aldık.
GİYİM DERGİSİ



5. Otomobil vb.nde tip: “Eski mi eski, otuz dokuz model bir taksisi vardı.” -N. Cumalı.
ÖNCEK, ÜREZ



6. Benzer: Bu çocuk babasının küçük bir modeli
BENZER, YÜLEM



. 7. Örnek olmaya değer kimse veya şey, örnek, paradigma.
ÖRNEK, İMREK, ÖZENİLGEN



8. Manken: “Paris'in en son, en pahalı modelleri gibi giyinmişler.” -R. H. Karay.
KILIKLANICI




9. Tasarlanan ürünün tanıtım veya deneme amacıyla üretilen ilk örneği, prototip.
İLKTÜR, İLKBİÇİM, İLKSEL


BSTS / Bilgisayar Terimleri Karşılıklar Kılavuzu
model İng. pattern
1.Semboller veya şekillerin tasarlanması. 2.Bir nesnenin yapıldığı kalıp
KİPÇE, İMENEK


BSTS / Kimya Terimleri Sözlüğü (II) 2007
model İng. model
F formülü I yorumu altında doğru ise I yorumu F formülü için bir modeldir, formülün modeli.
BELİRTEM



BSTS / Matematik Terimleri Sözlüğü 2000
model İng. model
İki veya daha fazla değişken arasındaki ilişkiyi cebirsel terimlerle ifade eden bir matematiksel yapı.
BELİRTEM

[Ahmet R.]

Bazen de "Model" sözcüğünü "bir nesnenin veya sistemin herhangi bir boyuttaki daha basit bir temsili" için de kullanıyoruz. Acaba bu anlamdaki kullanımı için ne desek?

[Ahmet R.]

Birkaç beyin fırtınasından sonra matematikteki model sözcüğünün mühendislikte de aynı anlamda kullanıldığını farkettim. Birbiriyle ilişkisi olan değişkenlere sahip yapıya model diyoruz.

Matematik Terimler Sözlüğü'nde model yerine geçen belirtem sözcüğü kurallı türetilmemiş. Bu konu üzerinde tartışalım derim.

Nişanyan'da "belirti" sözcüğünü Arapça'daki anlam benzerliklerini kullanarak "iz ve işaretlerden anlama, bilme" olarak bağdaştırmış. Belirtim de matematiksel işaretlerden oluşan ve anlaşılması gereken nen olabilir.

Belirtim

Model

[Oktay D.]

Evet, bélirtem doğru bir türetim déğil: bélirt- eylemine -m eki geldiğinde bélirtim olur, araya e gelecek biçimde böyle bir ek yok.

Bence bélirt- (ifade étmek, işâret étmek, iz olmasını sağlamak) eylemi dolaylı da olsa model sözcüğünü çağrıştırsa da tek seferlik eylemler yapan -m eki burada model kavramını çağrıştırmaktan iyice uzaklaştırıyor, dahası model kavramı tek seferlik bir eylem sezgisine sahip déğil. bélirt- eylemine dönecek olursak da, bu eylemiñ çağrışımı kökenlemesine baktığımızda çok mantıklı gelse bile bütün olarak bakıldığında dolaylı kalıyor.

Model, soyut nesnelere somut birer añlam yüklemek olarak düşünülebilir.

Örneğin aritmetikte, soyut olan sayı kavramını elmalar ile modelleyebiliriz. Geometride, soyut olan doğru kavramını kağıtta çizilen çizgiler ile modelleyebiliriz. Soyut olan çemberi -atıyorum- 8000 kenarlı çokgéñ olarak modelleyebiliriz.

Mısırlılar π sayısını 22/7 olarak modellemiş, Sümerler sekizgeniñ yarı çevresi olarak model almış, bugün ise 4tan^-1(1) değeriniñ seri açılımınıñ soñlu sayıdaki terimiyle modelliyoruz.

GÜnlük bir örnek olarak, araba modeli, bir markanıñ soyut olarak düşünmüş olduğu "araba" kavramınıñ añlam kazanmış bir tasarımını bélirtiyor. Yoksa araba dédiğimiz, soyut tanım olarak tekerlekli motorlu kişi taşıyan bir nesne.

Batı dillerinde bu kavramı giysi ile düşünmüşler. Giysilerde örnek añlamına gelen model sözcüğünü yéğlemişler, o da Latince modulus (ölçü) sözcüğünden geliyor.

Daha düzgün söylemek gérekirse model kavramı, dizge sistem veya kuram teori içerisindeki dizimler (öñermeler veya deñklemler) üzerinden ele alınmış añlamlar (seçilmiş parametreler veya özel çözümler) olarak tanımlanabilir.

[TürkçeSözlük78]

Anlam genişletmesini kullanarak model yerine YORDAM diyordum. Oysa ne denli çok sözcüğümüz varmış!