değişli "ait; dair"

[ingichka]

Karluk türkümü: Öz. tegishli, Ug. tégishlik
Kıpçak türkümü: Ba. teyeşle, Kk. tïisti, Kı. tiyiştüü, Tt. teyeşle
Oğuz türkümü: Tk. degişli

[Oktay D.]

Kullanım bu mu örneğin?
"Yarın ne olacağına değişli ne dersem yalan olur"

[ingichka]

Kullanım bu mu örneğin?
"Yarın ne olacağına değişli ne dersem yalan olur"

Evet, yönelme hali eki almış bir sözcükten sonra kullanılıyor. "Özüne değişli: kendisine ait; kendisine dair" tek.

[fankibiber]

İyiymiş. Bundan sonra kullanırım ben bu sözcüğü.

[ingichka]

degişli

  1. Garamagynda bolan, garaşly, baglanyşykly.

        Bu barada degişli guramalar bilen sözleşip hem goýupdy. (B. Pürliýew, Ilkinji Gün)

  2. Dahylly, bagly, asyly, mahsus.

        Meniň geljegim diňe maňa degişli. («Sowet Edebiýaty» Žurnaly)

        Meniň pikirimi barlamak size degişli däl! (B. Kerbabaýew, Aýgytly Ädim)

        Mekdepden daşgyn geçirilýän işlere özüne degişli bolmadyk, bolgusyz bir iş hökmünde garaýardy. (A. Gowşudow, Mähri-Wepa)

  3. Göz öňünde tutulan, laýyk, mahsus.

        Allaýar tulumyň hemme jenaýatlarynyň üsti açylyp, boýnuna subut boldy, degişli jezasyna ýetdi. (A. Gowşudow, Eserler)
Türkmen diliniň sözlügi

[Furkan Yıldırım]

Bu sözcüğüñ Türkiye Türkçesine uyarlanışı déyişli yada déyişle olmasın? Kökü değmek mi yoksa démek mi?
Kullanım sırasında baña 'démeli' sözcüğünü çağrıştırıyor ve "déyişli" déyince "sözüm oña", "ondan söz édiyorum" gibi oluyor. Matematiğe déyişli yada matematiğe déyişle, sanki matematik üzerine koñuştuğunu belirtir gibi oluyor söz içinde.
Sizce de öyle değil mi?

[birtancazin]

İyelik, ilişkinlik, ilgisellik anlamlandırmalarında türkiye türkçesi_nın ekini çok işlek kullandığından ve bunun daha çok ilişkilendirme anlamıyla kullandığından aitlik, aidiyet ile ilgisellik ayrımını vurgulamak için ait sözünü alıntılamış bence.. Dair, hakkında, ait yanında türkçe_nın, ilişkin, ile ilgili sözleri kullanılmakta.

Bence iyelik, özgülük, ilgisellik ayrımını aytmak için türkiye türkçesinin gerekseneceği türkçe köklü sözler ornatılabilmeli, bu bağlamda değişli sözü çok güzel (ortaklık açısından da yakşı) bir öneri.


Bu ev bana ait... Bu ev benim.
Türkçeye dair sohbet... Türkçeye ilişkin söyleşi
Ona has bir tavır... Ona değişli bir tutum
Bu kurumun kendine özgü kuralları var... Bu kuruma değişli özgü kurallar var.

[ulduzéver]

Bu sözcüğüñ Türkiye Türkçesine uyarlanışı déyişli yada déyişle olmasın? Kökü değmek mi yoksa démek mi?
Kullanım sırasında baña 'démeli' sözcüğünü çağrıştırıyor ve "déyişli" déyince "sözüm oña", "ondan söz édiyorum" gibi oluyor. Matematiğe déyişli yada matematiğe déyişle, sanki matematik üzerine koñuştuğunu belirtir gibi oluyor söz içinde.
Sizce de öyle değil mi?

teg- "değ-" eyleminin "erişmek, nasîp olmak, âit olmak" anlamından yola çıkılarak yapılmıştır.
Örñeğin: bana bu yerlikten birçok yararlı bilgiler değdi (âit oldu)