oruç

[Toygun]

Baçığ oruç demekmiş. Kökeni nedir? Söz vermek anlamında bir baç- anımsar gibiyim.

[Tansık]

DLT'de ''baçığ'' aynen geçiyor yalnız, ''sözleşme, antlaşma'' olarak. Oruç da bir nevi Tanrı ile yapılan ''şu vakte kadar yemek yemeyeceğim'' gibisinden bir antlaşma, bir söz vermedir. Buradan bir yakıştırma yapılarak kullanılageldiği açık.
Ayrıca yine DLT'de ''Hıristiyanların orucu'' manasında bir ''baçak'' sözcüğü kaydedilmiş. İki kelime arasındaki benzerlik açık ama ''baçak > baçık > baçığ'' dönüşümünü açıklamak zor.

[Toygun]

Peki ne biçimde diriltmeli?

[Tansık]

Sizin değinmiş olduğunuz ''baç(mak)'' eylemi dilimizde mevcut ise kökümüzün bu olduğu tartışılmaz. Ancak oruç manasındaki kelimeyi meydana getiren ekin hangisi olduğu konusunda kararsızım. Fiilden sıfat ve zarf oluşturan ''-k'' eki mi, fiilden genelde yer isimleri meydana getiren ''-ek'' eki mi yoksa yine fiilden isim meydana getiren ''-ı, -i'' eki mi? Bana son seçenek daha yakın geldi. O halde, ''baçı'' olarak diriltmeli.

[Bengitaşlarındili]

Sayın Toygun yine son kerte değerli bir sözü dağarlarımıza katmıştır, var olsun

[Toygun]

Ağzı kapalı: Oruçlu (Pazarcık yöresi)

(чем чивес)">шээрлээр (чем чивес) (şeerleer (çem çives)) oruç tutmak
шээрлээри (şeerleeri) oruç

(Tuvaca)

sıymak   

Oruç bozmak.
Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü

sıymak   

1. Bozmak: Orucu sıydı.
Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü

[bey-hadi]

basaq 1. (< basmaq: ağzına dək dolu). tox.1. (< basmaq: ağzın qapatmaq). oruc (< avuc: tutuq). 1. (tutuq). pərhiz. – yemək basağı.1. məhfuz. mübərra. – suçdan basaq. 1. tə'yid, təsdiq olunmuş.1. mütəbərrək. mubarək. muqəddəs. 1. nərdüvan.
basaqlamaq oruc tutmaq. rejim tutmaq.

[Tumay]

Aşır:Oruç demek.

[Bengitaşlarındili]

Baçığ sözüne değişli ısrarcıyım, bu sözü seviyorum.

[Oktay D.]

baçıg biçimi, Türkiye Türkçesinde baçı veya bacı olur. Ancak /a/ ünlüsünüñ uzunluğu hangisi olacağını belirler, uzunsa ikincisidir.

baçka "Mısır koymaya yarayan büyük ambar." [Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü]

baçı "Öpücük." [Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü]

baçgış "Merdiven." [Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü]

gibi sözcükler bulunuyor. Bunlar kökteşse demek ki /a/ kısaymış.

[Bengitaşlarındili]

baçıg biçimi, Türkiye Türkçesinde baçı veya bacı olur. Ancak /a/ ünlüsünüñ uzunluğu hangisi olacağını belirler, uzunsa ikincisidir.

baçka "Mısır koymaya yarayan büyük ambar." [Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü]

baçı "Öpücük." [Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü]

baçgış "Merdiven." [Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü]

gibi sözcükler bulunuyor. Bunlar kökteşse demek ki /a/ kısaymış.

Öpücük anlamındaki Baçı Farsça veya Kürtçeden alıtıdır.
Farsça: Mâch kardan, Kürtçe : Maç kirin
Öpmek demek olup Öpücük anlamındaki isim hali maç'dır.

[Bengitaşlarındili]

baçıg biçimi, Türkiye Türkçesinde baçı veya bacı olur. Ancak /a/ ünlüsünüñ uzunluğu hangisi olacağını belirler, uzunsa ikincisidir.

baçka "Mısır koymaya yarayan büyük ambar." [Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü]

baçı "Öpücük." [Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü]

baçgış "Merdiven." [Türkiye Türkçesi Ağızları Sözlüğü]

gibi sözcükler bulunuyor. Bunlar kökteşse demek ki /a/ kısaymış.

Merdiven anlamındaki Baçgış büyük olasılıkla basgıç, baskıç sözünden bozmadır.

Baçka'yı bilemedim.

[Bi50likdaha]

Avrupa dillerinde kahvaltı olarak geçe öğün genellikle oruçbozum , oruçkırım gibi bir bileşik halinde neden olduğunu bilen var mı?

[Kafkasmurat]

Türkçeleştirmek için ye- gibi eylemlere benzemesi lazım. Örneğin, Yemekandı gibi tanıdık olmalı. Baç, Sıy gibi kullanımların yerleşmeyeceğini düşünüyorum.

This post was deleted by ulduzéver on 29 Haz 2016, 21:55.