Neye göre Ortak Türkçe?

[ingichka]

Çuvaşça zaten ayrı bir Türk Dilidir. Kazakça, Kırgızca, Tatarca ve öbürleri de. Lehçe tanımı zorlama ve ideolojik bir söylem, bilimcil değil. Azerice dahi kendi yolunu çizmiş, lehçelikten çıkıp dil olmuştur. Zaten lehçe Arapçada "dil" demektir.

Asıl sizin söyleminiz politik ma ideolojik bir söylemdir. Ayrıca bkz. http://en.wiktionary.org/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87 http://en.wiktionary.org/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D8%A9

[ingichka]

Kılavuzu Nişanyan olanın burnu şok'tan kurtulmuyor galiba!

[Bengitaşlarındili]

Çuvaşça için söylediğiniz doğrudur, tarihin doğal seyri içinde ve politik olayların dışında bir ayrışmadan söz edilebilir. Ancak diğerlerini Çuvaşça ya da Yakutça ile karşılaştırmanız onanamaz.  Ne Kazakça ne Azerice ne de Özbekçe tarihin doğal seyri içinde lehçelikten çıkmamışlardır. Azerbaycan Türkçesinin yazı dili Rus işgali öncesinde Türkçe ile bire bir aynıdır. İlk Azerbaycan cumhuriyeti döneminde bizdeki -yor eki Resmi Azerbaycancada zorunludur. Rus işgali ardından Azerbaycan dilinin yerel ağılara dayandırılması ilke edinilmiştir. Azerbaycan diline çok farklı bir yön verilmiş, diğer Türk dillerinin arılaştırma çalışmaları Ruslarca desteklenirken Azerbaycanlıların Arapça ve Farsça sözleri korumaları hatta yenilerini almaları siyaseti güdülmüş, sözlerin I ile başlatılması yasaklanmıştır. Kazak ve Kırgızların Rus işgaline kadar resmi yazı dillerinin Çağatayca olduğunu bilir misiniz? Kazak ve Kırgızlar Jol/Col deyip Yol yazan bir geleneğe sahipti. Yazı dilleri yoktu ve yazı dili olarak Turki denilen Hakaniye Türkçesini kullanıyorlardı. Özbekçenin Rus müdahalesi ardından Çağataycadan uzaklaşması için ünlü uyumunu kaybetmiş olan Taşkent şivesinin resmi dil ilan edildiğini biliyor musunuz?
Anlayacağınız Rus müdahalesine kadar Orta Asyada süre gelen ortak bir dil var. Çağatayca! Dolayısıyla da Orta Asyadaki Türk dilleri zamanın getirdiği birikimler ile değil, yapay yollarla dilleştirilmişken asıl ideolojik ve zorlama olan sizin söyleminizdir.  Onca yıl Dil devrimi için uğraştık ve dilimizi Orta Asya Türkçesinden uzaklaştırmak için biz de elimizden geleni ardına koymadık. Türk dilinin bölünmesi ve lehçelerinin dil haline gelmesi tamamen siyasi bir konudur ve bunu yine siyasi bilinç halledecektir.
Ortak Türk dili olacaktır. Olmalıdır. Lehçeler nasıl yapay olarak ayrıldıysa, dil oluşturmak için biri birinden en kopuk yörelerin söyleyişleri resmi ağız ilan edilip dilde ayrışma yaratıldıysa onları yeniden ortaklaştırmak iradesine de sahip olmamız gerekir.  Dil yabancı sözcüklerin atılmasıyla gönenmez. Dil yaşyan bir mirastır. Bu mirasın tek sahibi biz değiliz. Geçmişimizi geleceğimize bağlamak zorundayız. Bu zorunlulukla ortak Türk dili bir görevdir.

Kazakçadaki Sutözü sözü Su ve Öz sözlerinden değil, Suv ve töz sözlerinden oluşuyor olmalıdır. Dolayısıyla Türkçeye aktarımı Sutözü biçiminde olabilir. Türkmencedeki sözlemek fiili Türkçede söylemek biçimindedir. Sözlem ise söylem biçimini alabilir.

Slavlar İraniler Germen ve Latinlerin tarihleri ve Kültürel algıları başka, bizimkiler başkadır. Karşılaştırma yapılması doğru değildir. Süreçleri farklıdır.

[ingichka]

Çuvaşça için söylediğiniz doğrudur, tarihin doğal seyri içinde ve politik olayların dışında bir ayrışmadan söz edilebilir. Ancak diğerlerini Çuvaşça ya da Yakutça ile karşılaştırmanız onanamaz.  Ne Kazakça ne Azerice ne de Özbekçe tarihin doğal seyri içinde lehçelikten çıkmamışlardır. Azerbaycan Türkçesinin yazı dili Rus işgali öncesinde Türkçe ile bire bir aynıdır. İlk Azerbaycan cumhuriyeti döneminde bizdeki -yor eki Resmi Azerbaycancada zorunludur. Rus işgali ardından Azerbaycan dilinin yerel ağılara dayandırılması ilke edinilmiştir. Azerbaycan diline çok farklı bir yön verilmiş, diğer Türk dillerinin arılaştırma çalışmaları Ruslarca desteklenirken Azerbaycanlıların Arapça ve Farsça sözleri korumaları hatta yenilerini almaları siyaseti güdülmüş, sözlerin I ile başlatılması yasaklanmıştır. Kazak ve Kırgızların Rus işgaline kadar resmi yazı dillerinin Çağatayca olduğunu bilir misiniz? Kazak ve Kırgızlar Jol/Col deyip Yol yazan bir geleneğe sahipti. Yazı dilleri yoktu ve yazı dili olarak Turki denilen Hakaniye Türkçesini kullanıyorlardı. Özbekçenin Rus müdahalesi ardından Çağataycadan uzaklaşması için ünlü uyumunu kaybetmiş olan Taşkent şivesinin resmi dil ilan edildiğini biliyor musunuz?
Anlayacağınız Rus müdahalesine kadar Orta Asyada süre gelen ortak bir dil var. Çağatayca! Dolayısıyla da Orta Asyadaki Türk dilleri zamanın getirdiği birikimler ile değil, yapay yollarla dilleştirilmişken asıl ideolojik ve zorlama olan sizin söyleminizdir.  Onca yıl Dil devrimi için uğraştık ve dilimizi Orta Asya Türkçesinden uzaklaştırmak için biz de elimizden geleni ardına koymadık. Türk dilinin bölünmesi ve lehçelerinin dil haline gelmesi tamamen siyasi bir konudur ve bunu yine siyasi bilinç halledecektir.
Ortak Türk dili olacaktır. Olmalıdır. Lehçeler nasıl yapay olarak ayrıldıysa, dil oluşturmak için biri birinden en kopuk yörelerin söyleyişleri resmi ağız ilan edilip dilde ayrışma yaratıldıysa onları yeniden ortaklaştırmak iradesine de sahip olmamız gerekir.  Dil yabancı sözcüklerin atılmasıyla gönenmez. Dil yaşyan bir mirastır. Bu mirasın tek sahibi biz değiliz. Geçmişimizi geleceğimize bağlamak zorundayız. Bu zorunlulukla ortak Türk dili bir görevdir.

Kazakçadaki Sutözü sözü Su ve Öz sözlerinden değil, Suv ve töz sözlerinden oluşuyor olmalıdır. Dolayısıyla Türkçeye aktarımı Sutözü biçiminde olabilir. Türkmencedeki sözlemek fiili Türkçede söylemek biçimindedir. Sözlem ise söylem biçimini alabilir.

Slavlar İraniler Germen ve Latinlerin tarihleri ve Kültürel algıları başka, bizimkiler başkadır. Karşılaştırma yapılması doğru değildir. Süreçleri farklıdır.

Nişanyan bunları anlatmamış herhalde bilmiyorlar...

[Oktay D.]

Yine lehçe-dil tartışmasına girilmiş. Tipik tartışmadır, ancak benim görüşüm farklıdır ve bence politik bir yanı yoktur.

Benim açımdan dil olacak ayrışmayı yaşamış olanlar, Kazakça, Nogayça, Tatarca, Türkiye Türkçesi, Azeri Türkçesi, mb. değildir. Bunlar ağızdır (Ar. lehçe, Fr. diyalekt). Ancak asıl sorulması gereken, hangi diliŋ ağızları olduğudur!

Benim görüşüm, dil olarak ayrışanlar özünde; Oğuzca, Kıpçakça, Karlukça, Sibirya Türkçeleri (Yakutça hariç), Yakutça, Çuvaşça ve Halaççadır. Yukarıda sayılanlar ise bu dilleriŋ ağızlarıdır. Tabi ki bu saydığım 6 dil (Çuvaşça dışarıda), 12.yy'a dek Ortak Türkçenin ağızlarıydı, Çuvaşça ise Oğur Türkçesinin yaşayan tek ağzıydı (yine Oğur Türkçesi olan Hunca 3.yy'a dek yaşamıştır). Ancak 17. belki 18.yy'a gelinceye dek bu 6 ağız 7 dil olarak gelişti.

Ruslarıŋ yaptıkları bu 7 diliŋ ağızlarını biraz uzaklaştırmış görünse de, ağızları ayrı ayrı dil kılmaya yetmiş görünmüyor. Bugün biz nasıl Azerbaycan Türkçesini (Oğuzcanıŋ bir ağzı olduğu için) anlıyorsak, aynı biçimde bir Kazak Türkü de Kırgızcayı veya Nogaycayı (Kıpçakçanıŋ ağzı olduğu için) biraz anlayacaktır. Yazı dili konusunda da çok ayrık değildir bu ağızlar (kendi ait oldukları dilleri çerçevesinde). Örneğin Oğuzcanıŋ ağızlarını düşünecek olursak, bizim âbecemizle Azerbaycan âbecesi neredeyse aynıdır. Türkmen âbecesinde ı-y dışında bir fark yoktur. Gagauzlar zaten bizim yeŋi kuşağıŋ yazdığı gibi yazıyor ve konuşmaları Kıbrıs Türkçesine aşırı yakındır (söz dizimi de aynıdır).

[Tansık]

Bence ortak bir Türk Dili olamaz. Yapma bir dil oluşturmak ya da bir Türk Dilini seçip "bu ortak dilimiz olsun" demek de işe yaramaz. Bence yapılması gereken, dillerimizdeki yabancı kökenli sözcükleri çıkartmaktır, bunu yaparken de birbirimizden sözcük almak bir yol olarak düşünülebilir. Örneğin, tüm Türk Dillerinde "kompüter" denmekte, bu aygıta karşılık bulan tek biziz. Diğer diller bizdeki bilgisayar sözcüğünü kendi dillerine uyarlayarak alacaklar; Azerice *biliksayar, Kazakça, Kırgızca*bilimsanar (Kaz. bilim "bilgi", sanmak "saymak"), Türkmence *bilimsayar gibi.

Buna mukabil, biz de örneğin Kazakçadaki sutözü "oksijen" sözcüğünü suözü olarak alacağız. Azericedeki su qızdıran "şofben", sözcüğünü su kızdıran olarak alacağız. Türkmencedeki sözlem "cümle" sözüğünü aynen sözlem (uyarlamaya gerek olmadığından) olarak alacağız. İşte bence olması gereken ancak budur. Daha ötesi zaten istesek de olmaz, gerek de yoktur.

Slavlar, İranîler, Cermenler, Latinler oturup da "ortak bir dil kuralım" derdinde değilller. Bizde de "ortak dil"e gerek yok bence.

Ortak Türkçeye gidilebilecek yolların tartışıldığı bir başlıkta umutlu söylemlerde bulunmayı geçtim, müşkülattan dem vurmak, bir yere kadar kabul edilebilir ama ''gerek yoktur'' diyerek ahkam kesmek, gerçekten lüzumsuzluktur. Bir de buna dayanak olarak gayri Türk toplulukların akrabalık ilişkilerini örnek vermek ne demektir? Sanki biz adımlarımızı başkalarına nispeten atıyoruz.
Madem, ortaklık gibi bir amacımız olmayacak, kelime alışverişinin anlamı nedir? Hepimiz ayrı yollara sapmışız, tekrar birleşmemiz de kabil değil; ortak geçmiş, kan bağı ve birlikte, müreffeh bir gelecek gibi kaygılardan da sıyrılmışız; bu yerlikte işimiz ne? Niye bu Türkçeymiş, bu Arapçaymış diye didikliyor, boş yere kafa ağrıtıyoruz ki? Bırakın ''şofben'' diyelim, bırakın ''oksijen'' diyelim; neticede meramımızı anlatalım yeter, dil ne için var ki? Kazağı, Azerisi de asırlardır ne yapıyorduysa onu görsün.

[Oktay D.]

Ha evet, Temirbek'in söylediğine katılmak olanaklı değildir. Nitekim, Türkler kültürleri gereği birleşme eğilimindedir, asıl durdurulamaz olan budur bence.

[Bengitaşlarındili]

Aşağı yukarı bu sayfadaki Türkçe gönüllülerinin büyük kısmında Ortak Türkçe erkini* görmek kıvandırıcı. Uzlaşamadığımız noktanın Ortak Türkçeye olan gereksinim değil, Ortak Türkçeye giden yol olduğunu görmek de umut verici.

[QONAQ]

Aşağıdaki dil nasıl?

Terörcüler, altı genç kızın maşınına 114 mermi sıkıp, el bombası atmışlar

    Siirt'te 4 genç kızın durmuşunu yitirdiği, ikisinin de yaralandığı hücumda maşının, yolun onundan ve solundan çapraz ateşe tutulduğu ortaya çıktı.

    Siirt Polis Mektebi'ne 300 metre mesafede gerçekleşen hücumda, elinde bomba patlayan terörcünün hadise orununda öldüğü, diğer terörcülerin ise ölenin yarağını alarak hadise orunundan kaçtığı öğrenildi.

    Siirt'te 21 Sentyabr Çarşamba günü saat 20.00 sularında içinde altı bayanın bulunduğu 06 LML 56 plakalı otomobile, terörcülerce yaraklı ve el bombalı hücum gerçekleştirilmişti. Siirt Polis Mektebi'ne 300 metre mesafede gerçekleşen hücumda, yolun onundan ve solundan maşının çapraz ateşe tutulduğu öğrenildi. Sürücüsünün hakimiyetini yitirmesiyle trotuara çarpan maşına terörcülerin ateşe devam ettiği kaydedildi. Hücumda, dört terörcünün, maşının içine el bombaları attığı, üçüncü el bombasının ise terörcünün elinde patladığı tespit edildi. Bomba elinde patlayan terörcünün hadise orununda öldüğü ifade edildi. Hadise orununda 114 adet boş kovan tapan ekipler, maşının üzerinde 82 mermi giriş deliği tespit etti. Hadise orununda "Ölü terörcüden elde edilen kütüklük, 2 adet şarjör ve 60 adet Kalaşnikof fişeği, 1 adet dürbün, 2 adet savunma tipi el bombası, 114 adet Kalaşnikof boş kovanı, 3 adet el bombası pimi, 1 adet köp amaçlı bıçak." ele geçirildi. Hücumla bağlı başlatılan operasyon kapsamında terörcülere yardım ve yataklık yaptığı belirtilen ve evinde 1 el bombasıyla birge yakalanan Ş.K, isimli şahıs tutuklandı. Hücumda Zeynep Evin (31), kardeşi Nergiz Evin (25), Kevser Çekin (25) ve Nurcan Olgaç (25) durmuşunu yitirirken, Nuran Evin (17) ve Gülcan Olgaç (27) ağır yaralanmıştı.

    Terör uyuşması tarafından, 21 Sentyabr günü Siirt'te gerçekleştirilen ve 4 kadının durmuşunu yitirdiği Hücumda maşındakilerin polis zannedilerek öldürüldüğü açıklandı. Uyuşma internetten yaptığı duyuruda, "Siirt merkezde polis meslek ali mektebi civarında polislere karşı eylem yapmak amaçlı gerillalarımız bir pusu atmışlardır. Polis meslek mektebine yönelen seyir halindeki bir maşına, polislere değişli olduğu düşünülerek gerillalarımız tarafından ateş açılmıştır." deyilerek, hücumda ölen 4 hanım ve yaralanan 2 hanım için geçirim soruldu. Terör uyuşması, hücumla bağlı öz içinde soruşturma başlattığını duyurdu.

[Boraan]

Ortak dilden çok diğer Türk dillerini ya da altay kökenlileri öğrenmek bana daha esemeli geliyor, bırakın ortak dili aynı dili konuşan yalnıklar daha birbiri ile anlaşamıyor.Ben bir Kazakça ya da Kırgızca ya da Japonca  veya  Korece öğrenmeyi yeğlerim, hepsinde ayrı bir tat ayrı bir güzellik vardır.Yalnıklar birbirinin dillerini öğrendiği öy sevgi saygı çerçevesi içinde  önen bir ortaklık olacaktır, bunun dışında olmaz, millet ekmek derdinde...

[ingichka]

Ortak dilden çok diğer Türk dillerini ya da altay kökenlileri öğrenmek bana daha esemeli geliyor, bırakın ortak dili aynı dili konuşan yalnıklar daha birbiri ile anlaşamıyor.Ben bir Kazakça ya da Kırgızca ya da Japonca  veya  Korece öğrenmeyi yeğlerim, hepsinde ayrı bir tat ayrı bir güzellik vardır.Yalnıklar birbirinin dillerini öğrendiği öy sevgi saygı çerçevesi içinde  önen bir ortaklık olacaktır, bunun dışında olmaz, millet ekmek derdinde...

Forumdaki "Ortak Türkçe Çalışmaları" bölümü fazlalık mı size göre?

[ingichka]

Bir de "millet ekmek derdinde" nice bir itirazdır? Onda Öz Türkçeciliğe bakışınız nice?

[Tumay]

Kırk kat el olan Araplardan ma daha nicesinden binlerce sözcük alırken,soydaşlarımızdan sözcük almamız  kesinlikle,esemesiz olur.Yalnız alırken kendi sesletimimize uygun bir biçimde almalıyız ki aldığımız sözcüklerin bir çoğu bir oğurlar kamumuzun kullandığı sözcükler

[Boraan]

Forumdaki "Ortak Türkçe Çalışmaları" bölümü fazlalık mı size göre?
[/quote]

Yo değil, tersine yararlıdır, sözcüklerin kökenlerini, anlamını,  işlevini iyi bilin yeter biz de sevelim kullanalım, katalım.

Bir de "millet ekmek derdinde" nice bir itirazdır? Onda Öz Türkçeciliğe bakışınız nice?

Bir itiraz değil, orada yalnızca ekonomiyi kastettim.Son soruyu anlamadım ama yazışmalığın kurallarında Oktay'ın da arasıra vurgulamak zorunda kaldığı amacımız belli. 

[ingichka]

Bir de "millet ekmek derdinde" nice bir itirazdır? Onda Öz Türkçeciliğe bakışınız nice?

Bir itiraz değil, orada yalnızca ekonomiyi kastettim.Son soruyu anlamadım ama yazışmalığın kurallarında Oktay'ın da arasıra vurgulamak zorunda kaldığı amacımız belli. 

Ekonomik sorunlar Ortak Türkçeciliğe engel midir? Öyle ise aynı yağdayda Öz Türkçeciliğe de engel emes midir?