Göktürkçe-Osmanlıca-Çağdaş Türkçe Karşılaştırılması

[Batuhan Düzgün]

Genel ağda dolaşırken çok güzel bir yazı buldum, çok beğendim sizinle de paylaşmak isterim. Bu da ''100 yıl önceki yazıları anlayamıyoruuuzzz.'' diye gezen birtakım kişilere yanıt olmuş olur.

[PAÜlü]

100 yıllık Osmanlı Türkçesi metinlerin hepsi böyle değildir. Arapça-Farsça kelimelerin kullanım sıklığı yazardan yazara veya şairden şaire değişiklik gösterebilmektedir.

[Batuhan Düzgün]

Doğrusu, benim sözüm Türkçeyi öyle kullanan yazarlara değil, Türkçeyi böyle ne idüğü belirsiz, Arapça-Farsça kırması bir duruma sokan yazarlaradır.

[Oktay D.]

100 yıllık Osmanlı Türkçesi metinlerin hepsi böyle değildir. Arapça-Farsça kelimelerin kullanım sıklığı yazardan yazara veya şairden şaire değişiklik gösterebilmektedir.

Evet. 100 yıl öncesiniñ koşukları, ozanları yukarıdaki Irk Bitig'dekine eşdeğer bir durumdadır. Osmanlıca yazı dili cozutmuş, dil devriminde bu cozutma geri alınmış, ancak hızını alamayıp 40'larda ma 70'lerde ters yöne götürenler de yok değil

[PAÜlü]

Düzyazıda da gayet anlaşılır yazanlar var.

[Bi50likdaha]

Düzyazıda da gayet anlaşılır yazanlar var.

Osmanlı eğitimi almamış kişilerin yazıları okunulabiliyor açıkça , Ermeni bir çalgıcının yazdığı yazı geçmişti gelime gayet okunaklı ma anlaşılır idi.

[Oktay D.]

Düzyazıda da gayet anlaşılır yazanlar var.

tabi yukarıdaki karşılaştırna açısından öyle söylediydim.

[Kafkasmurat]

Çok iyi bir paylaşım. Ben de paylaştım. Yeni Osmanlıcılar bunu açıklasın. Temeli unutunca nasıl yükselebiliriz? Bir gün elbet çökeriz. Tarihteki gibi.

[Kafkasmurat]

Konuyla ilgili bugün yayımlanan Cumhuriyet gazetesinden Doğan Kuban yazısını okumanızı öneririm.

http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/bilim-teknik/138291/Cagdaslasmaya_engel_olan_Osmanli_dan_kalan_en_buyuk_miras_cehalettir_.html

[Dewlet-i Osmani]

Osmanlı devrinde konuşulan Türkçe'yi lütfen tamamen Arap ve Fars şiirlerini taklitten ibaret olan şiirlerlerle sınırlandırmayalım. Mesela Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi bugün çok rahat anlaşılabilecek vaziyette. Aynı şekilde Fuzuli'nin şiirleri de çok rahat anlaşılabilir

Can verme sakın aşka aşk afeti candır
Aşk afeti can olduğu meşhuru cihandır
Sakın isteme sevdayı gam aşkta her an
Kim istedi sevdayı gamlı aşk ziyandır
Her ebrulu güzel elinde bir hançeri honriz
Her zülfü siyah yanında bir zehirli yılandır
Yahşi görünür yüzleri güzellerin emma
Yahşi nazar ettikte sevdaları yamandır
Aşk içre azap olduğu bilirem kim
Her kimseki aşıktır işi ahü figandır
Yadetme güzel gözlülerin merdümi çeşmin
Merdüm deyip aldanma kim içtikleri kandır
Gel derse Fuzuli ki güzellerde vefa var
Aldanmaki şair sözü elbette yalandır.

Merdüm: İnsan
Çeşm: Göz
Honriz:(Hunriz): Kan dökücü
Ahü Figan: ağlanma,sızlanma

Bu Fuzuli'nin bir şiiridir. Yukarıda yazdığım dört kelime dışında şiir herkes tarafından anlaşılabilir. Yani Osmanlılar sizin sandığınızın aksine Türkçe konuşuyordu. Onun için Osmanlı'yı tenkit etmek yerine şairleri tenkit edin. Mesela ben bu yazıyı yazarken bir tane bile yeni Türkçe kelime kullanmadım. Yani Osmanlı devrindeki Türkçe ne kadar kolay anlaşılıyormuş değil mi?

[Furkan Yıldırım]

Osmanlı devrinde konuşulan Türkçe'yi lütfen tamamen Arap ve Fars şiirlerini taklitten ibaret olan şiirlerlerle sınırlandırmayalım. Mesela Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi bugün çok rahat anlaşılabilecek vaziyette.

Can verme sakın aşka aşk afeti candır
Aşk afeti can olduğu meşhuru cihandır
Sakın isteme sevdayı gam aşkta her an
Kim istedi sevdayı gamlı aşk ziyandır
Her ebrulu güzel elinde bir hançeri honriz
Her zülfü siyah yanında bir zehirli yılandır
Yahşi görünür yüzleri güzellerin emma
Yahşi nazar ettikte sevdaları yamandır
Aşk içre azap olduğu bilirem kim
Her kimseki aşıktır işi ahü figandır
Yadetme güzel gözlülerin merdümi çeşmin
Merdüm deyip aldanma kim içtikleri kandır
Gel derse Fuzuli ki güzellerde vefa var
Aldanmaki şair sözü elbette yalandır.

Merdüm: İnsan
Çeşm: Göz
Honriz:(Hunriz): Kan dökücü
Ahü Figan: ağlanma,sızlanma

Bu Fuzuli'nin bir şiiridir. Yukarıda yazdığım dört kelime dışında şiir herkes tarafından anlaşılabilir. Yani Osmanlılar sizin sandığınızın aksine Türkçe konuşuyordu. Onun için Osmanlı'yı tenkit etmek yerine şairleri tenkit edin. Mesela ben bu yazıyı yazarken bir tane bile yeni Türkçe kelime kullanmadım. Yani Osmanlı devrindeki Türkçe ne kadar kolay anlaşılıyormuş değil mi?

Osmanlıca dénilen diliñ Türkçe olmadığını söyleyen yok. Diliñ içerisinde bulunan Türkçeniñ oranı çok az. Bir sözcüğü añlayabilmek onu bizden yapmaz. Örneğin feyk(fake), feys(face) gibi sözcükler añlamları bilinse de Türkçe déğillerdir. Osmanlılarıñ Türkçeye karşı olduğu, Türkçeyi sévmediği kanısı; padişahların bitiglerini(mektuplarını) Farsça yazmasına da bağlıdır, koñu yalñızca koşuklar déğil. Daha bunuñ gibi bir çok néden var Osmanlılarıñ Türkçeden uzaklaştığını düşündüren.
Ayrıca bazı sözcükleriñ géçmişten geliyor olması onlarıñ kullanılması gérektiği añlamına gelmez. Eskiden tayyare herkesçe biliniyorken bugünkü kuşak bu sözcüğüñ uçak mı yoksa uçuran kişi mi olduğunu tam olarak ayıramazlar, kullanmazlar. Çünkü kurallı olarak ek alma özellikli bir dil koñuşan bir ulus devşirme sözcükleri seçmezler. Ben yakında birçok sözcüğüñde aynı yazgıyı paylaşacağına inanıyorum. Örneğin dilimizde bétik(kitap) ve ev sözcükleri yaşarken atalarımız bunları bırakıp kütüphane démişler.(Osmanlı diyen yok bakın, çünkü Osmanlıya kastımız yok.) Bu sözcük ezberleme ile öğrenildiği için ileride bét(sayfa) kökünü bilen bütün Türkler bétikevini kullanmaya başlayacaktır. Bunuñ gibi zaten karşılığı olan sözcükler yérine yabancısı koñularak dilimizi varsıllaştırdık sanmışlar. Kütüphane bir koñu için daha iyi bir örnektir: bu gibi sözcüklerle Müslümanlarıñ birbirini añlayacağı sanılır. Oysa kütüp Arapça, hâne Farsçadır. Bu sözcüğü bir Türk dışında bir Arabın da Farsın da añlayacağını sanmıyorum. Osmanlıca bunuñ gibi bir çok örnekle doludur, kütüphaneyi üç dilde de bulsanız diğer örnekleri bulamazsınız.