Yeterli midir?

[Genç Bakış]

Merhaba arkadaşlar,
yazışmalığı bir süredir incelemekteyim. En sonunda ben de katılmaya karar verdim. Bu kararımla beraber burada yürüttüğümüz çalışmayla ilgili birkaç şey söylemek istedim. Birincisi, yapılan çalışma çok güzel, ancak yayılması için de çaba harcanmalı. Ben öğrendiğim sözcükleri sanal ortamda elimden geldiğince kullanıyorum. Yayılabilir mi emin değilim.
Sözcüklerin yayılabilmesi için üretim gerek. Harsın akış içinde olması gerek. Yabancılar "selfie" diye bir kelime üretince bütün dünya kullanmaya başladı. Sebebi nedir? Onlar kendi harslarına sahip çıkıyorlar, bizim sömürgeci kafalı insanlarımız onların harslarına onlardan da fazla sahip çıkıyor. Onlar üretiyorlar, bizler tüketiyoruz. Onların ürettiklerini tükettikçe, onlara karşıdaş olmadıkça onlara bağımlı oluyoruz. Kendimizi, özümüzü kaybediyoruz.
Aynı şey bilimsel karşılıklar için de geçerli. Çok güzel türetmeler yapılmış. Ancak biz bu sözcükleri kendi yazdığımız betiklerde, makalelerde kullanmadıkça, bu sözcükler nasıl yaygınlaşacak? Bugün batı kökenli sözcükleri kabul etmemizin en büyük nedeni onların bilim yapması, üretmesi değil midir? Bir an önce bilim ocaklarımızda böyle çalışmalar yapılmalıdır. İngilizce öğretme adı altında ODTÜ'de, Boğaziçi'nde, Bilkent'te tamamen İngilizce eğitim veriliyorsa, okulu bitirenler kavramların Türkçe'lerini bilmiyorsa ben burada bir şeyler ararım.
Sevgiler.

[Oktay D.]

Yakşı geldiñiz Sayın "Genç Bakış",

Haklı bir sitem veriyorsuñuz. Çoğumuz aynısını düşündüğü için bir yol yordam arıyor, ancak sorun, siziñ de değindiğiñiz üzere, üretkenlikle doğrudan ilgili. Biz burada türetim-derleme-uyarlama-diriltme yapsak da, bunuñ yayılması ayrı bir düzenek gerektiriyor. Bu düzenek de bizim; bilimi, teknolojiyi ve sanatı bizim üretmemizle, dahası bu ürettiklerimizi kendi dilimizde kullanmamızla oluşuyor.

Örneğin kendi alanım olan doğabilimde bu üretkenliği görüyorum. Doğabilimcilerimiz gerçekten üretiyor, özellikle ana bilim dalım olan yüksek erk ve parçacık doğabiliminde bu üretkenlik oldukça güzel ilerliyor. Yiñe de bu üretilenler, üretildiği yerde yani uluslararası literatürde kalıyor. Bu üretilen şeyleri ve onları üretmek için kullandığımız temel öğretileri, yazmamız, gelecek kuşaklara katarmamız gerekiyor. Ben ve meslektaşlarımıñ çoğu bunu aünlamış durumdayız ancak henüz bir ilerleme kaydetmedik. Yiñe de çalışma arkadaşlarım, hocalarım ve yakın meslektaşlarım kendi konumuzda Türkçe kaynak üretmeye ve yeñi sözcükleri kullanmaya yatkın ve niyetli.

Kısaca yazmamız gerekiyor.

Peki, demin kendimden örnek verdiğim bilim dalında olmayıp daha hayatıñ içinden işlerle uğraşanlar bunuñ neresinde?

Bence eñ önemlisi bu kitledir, yani bu yazışmalıktaki herkestir. Herkes, kendi güncesinde (blog), toplu ağında (facebook, twitter, vs) veya çevresinde bu sözcükleri kullanırsa sözcükler yayılacaktır. İşiñ ucundan tutmak için illa yazar olmamıza gerek yok. Bizimle aynı niyeti taşıyan Türkçeseverleriñ bir araya gelip kendi benimsediği sözcükleri günlük hayatına oturtabilse bile büyük bir ivme kazandıracaktır bu olaya.

selfie'den örnek verilmiş. Bu örnek, oldukça iyi bir örnek çünkü bunuñ yayılması için hiçbir kurum veya kişi ön ayak olmadı. Doğrudan toplu sanal ortamda herhangi biri kullandı ve yayılıverdi. Başka örnekler de var. Örneğin bilgisayarımızda kullandığımız "betik" (script) sözcüğü, 1990'larda nasıl olduysa yayıldı. Birileri kullandı bir yerlerde. Başka bir örnek ise "yer imleri" sözcüğüdür. Windows'taki "sık kullanılanlar" yerine nasıl oldu da "yer imleri" kullanmaya başladık? Ya da nasıl oldu da google'ıñ Türkçesinde "görsel" kullanılmaya başlandı. Şimdi kimse eskisi (1990'lar ve 2000'leriñ başı) gibi resim veya grafik veya pic demiyor.

Demek ki geniş kitleleri yabana atmamalıyız. Bir şeyleri sözcük bazında değiştirebilecek güce sahip bir kitle yaratmaluyız.