Uçak, Hava Limanı, Hava Yolları

[Oktay D.]

Eski Türkçede -gAk eki ile -(A)k eki ayrı añlamlar taşır, ilki "çok yapan, yapan alet" iken ikincisi "yapılan yer" añlamı katar. Ancak Türkiye Türkçesinde ikisiniñ aynı biçime düşmesi ses dönüşümleriniñ soñucudur.

yatak (yatılan yér) sözcüğü Eski Türkçede yatak (yatılan yér) sözcüğünden geliyor, oysa bir de yatgak (sık yatan) var, bugün kullanılsaydı o da yatak olacaktı.

bıç- > bıçgak > bıçak (sık biçen, biçen alet)
kaç- > kaçgak > kaçak (çok kaçan)
töşe- > töşek > döşek (döşenen yér)
tüne- > tünek > tünek (tünenen yér)
uza- > uzak > uzak (uzanan yér)

O yüzden
uç- > uçgak > uçak (sık uçan, uçan alet)

[Oktay D.]

Dil kendi tutarlı ses dönüşümlerini gérçekleştirerek gelişir ve evrilir. Biz kafamıza göre ekleri değiştirirsek o zaman yabancı sözcükleri niye Türkçeleştirelim ki? O da dile yabancı, bu da.

Türkiye Türkçesinde çoğu g sesi düşmüştür, özellikle ünsüz komşuluğunda veya hece soñunda. Örneğin,
- "yapan, éden" añlamı katan -An eki -gAn biçimindeydi: körgen > gören
- yönelme eki +A öñceden +gA biçimindeydi: ebge > eve
- hayvan adı yapan +An eki +gAn biçimindeydi: tabışgan > tavşan
vb.

Soñuçta -gAk eki artık -Ak olmuştur, ona göre kullanmalıyız. Türkiye Türkçesinde iki ayrı -Ak eki var: biri eylemiñ yapıldığı yériñ adını yapıyor, diğeri eylemi sürekli yapan aracıñ/kişiniñ adını yapıyor.

Nasıl ki iki sestaş sözcük varsa, iki sestaş ek de olabilir.

Bu arada -gAk eki, ünlüyle biten eylemlere gelmez, o yüzden sublagak>sulagak, butagak>budagak diye bir türetim olmaz.