+sAl/+Al/+l ve +lIk eklerinin nisbet eki olarak kullanılması

[ingichka]

+lIk eki Kazak ma Kırgız Türkçelerinde Hint-Avrupa dillerindeki -(i)c ma ya Arapça -î orununa kullanılıyor.
Kk. qoğamdıq, Kı. koomduk "içtimaî, toplumsal"
Kk. ekonomïyalıq, Kı. ekonomiyalık "iktisadî, ekonomik"

[Temirbek]

Evet, bizde de /+l^ok/ eki bu işleğle kullanılabilir. Kimi cips vb. sarımlarınıŋ (paketleriniŋ) içindekiler bölümünde Kazakça da oluyor, ilk orada sakıma gelmişti (dikkatimi çekmişti) ösümdük may "bitkisel/nebatî yağ" yazıyor. Ösüm "bitki" < ös- "büyümek, yetişmek". Bu arada ilgili eylem (ösmek) Anadoluda da "büyümek, gelişmek 2) boy atmak" aŋlamlarıyla yaşar.

[Oktay D.]

"beylik laflar etmek"

[Bengitaşlarındili]

Kesinlikle ve kesinlikle Türkiye Türkçesindeki bütün nispet -sal/-selleri -lık/-lik ekiyle değiştirilmelidir.

[Oktay D.]

Neden "kesinlikle ve kesinlikle"? -sal ekini de -lik ekini de bu işlevde kullanalım bence. -sal eki üvey çocuk mu?

[ingichka]

Neden "kesinlikle ve kesinlikle"? -sal ekini de -lik ekini de bu işlevde kullanalım bence. -sal eki üvey çocuk mu?

+sAl ekinin yoğun bir şekilde kullanılması keybir akademisyenler tarafından ciddi bir şekilde tenkide uğramıştır. Kazak ma Kırgız Türkçelerinde +lIk ekinin nisbet eki olarak işlek bir kullanımı varken neden kumsal sözcüğündeki +sAl ekinin bu anlamda bu kadar yoğun kullanıldığı tartışılabilir.

[Oktay D.]

Ancak Sayın Bengilitaşlarındili'niŋ söylediğine yeniden ilgiŋizi çekerim; "(yer) değiştirmek" diyor. Zaten +sAl ile kurulmuş türetimleri niye değiştirelim? Yeni türetimleri tabi ki +lXk ekiyle yapmak olanaklıdır ve güzel olurdu. Ancak neden "kesinlikle ve kesinlikle" değiştirmek? Onu soruyorum.

[ingichka]

Ancak Sayın Bengilitaşlarındili'niŋ söylediğine yeniden ilgiŋizi çekerim; "(yer) değiştirmek" diyor. Zaten +sAl ile kurulmuş türetimleri niye değiştirelim? Yeni türetimleri tabi ki +lXk ekiyle yapmak olanaklıdır ve güzel olurdu. Ancak neden "kesinlikle ve kesinlikle" değiştirmek? Onu soruyorum.

Ortak Türkçecilik açısından düşünüyor sanıyorum.

[Oktay D.]

Ortak Türkçecilik, Türkçe ekleri tasfiye etmekten mi geçer? Demek ki "tasfiyecilik" iki kutuplu olabiliyormuş!

[ingichka]

Ortak Türkçecilik, Türkçe ekleri tasfiye etmekten mi geçer? Demek ki "tasfiyecilik" iki kutuplu olabiliyormuş!

Neye göre öyle bir yorum yaptığını tam olarak bilemzok. Özü belki farklı bir neden ileri sürecektir.

[Bengitaşlarındili]

Açıklık getireyim, Nisbet eki olarak -sal -sel Türkçeyle açıklanamaz. Uydurukçadır. Bir anlamda Türk diline yapışan parazittir. Latince/Fransızca özentisinin sonucu bir dayatmadır. savunusunu anlamlandırmıyorum ve sonuna dek karşıyım. Türkçenin hiç bir devrinde yok bu nisbet eki .. Başka işlev ve görünümlerden olmayan bir -sel /-sal Türkçeye dayatılmış,  bu uydurukça parazit Türk dilinin yozlaşmasına katkıda bulunmuştur. Bu konuda durşum Ortak Türkçecilikten çok öte Türkçeciliğin bir gereği.. Türkçeyi sallara bindirip sellere salmak isteyenler var! Sallara da sellere de yol vermeyeceğiz...

[ingichka]

Tutak ki sal eki uydurma emes; onda yine de az sayıda örnekte karşımıza çıkan bir eki bu kadar umumîleştirmek orununa en azından iki Türk lehçesinde yaygın bir kullanımı olduğu bilinen +lIk ekinin kullanılması da düşünülebilirdi.

[Tansık]

Tutak ki sal eki uydurma emes; onda yine de az sayıda örnekte karşımıza çıkan bir eki bu kadar umumîleştirmek orununa en azından iki Türk lehçesinde yaygın bir kullanımı olduğu bilinen +lIk ekinin kullanılması da düşünülebilirdi.

Gelinen bu merhalede ancak ''düşünülebilirdi'' diyebiliriz. Yeni tutumu da bundan sonraki türetimlerde geçer kılabiliriz. Mazbut türetimleri bir çırpıda silmek kabil değil. Ne ki, ''duygusal, düşünsel...'' yerine ''duyguluk, düşünlük...'' demek de bir süre anlam karmaşası çıkaracaktır. Bu önemli değil, atlatılır ama ''-sal'' bizim malımız, bizim buluşumuz, bizim geliştirimiz. Ondan vazgeçmek de olmaz.

[Kuşhan]

Ayrıca -lık eki önceden de çok anlamlı ve işlek bir ek. Bir de bu anlamda kullanırsak ulusallık yerine uluslukluk demek gücünde kalacağız. Bu atılmak istenilen -sal eki Türkçenin kurallarına uygunsa korunması gerekir.

[ingichka]

Tutak ki sal eki uydurma emes; onda yine de az sayıda örnekte karşımıza çıkan bir eki bu kadar umumîleştirmek orununa en azından iki Türk lehçesinde yaygın bir kullanımı olduğu bilinen +lIk ekinin kullanılması da düşünülebilirdi.

Gelinen bu merhalede ancak ''düşünülebilirdi'' diyebiliriz. Yeni tutumu da bundan sonraki türetimlerde geçer kılabiliriz. Mazbut türetimleri bir çırpıda silmek kabil değil. Ne ki, ''duygusal, düşünsel...'' yerine ''duyguluk, düşünlük...'' demek de bir süre anlam karmaşası çıkaracaktır. Bu önemli değil, atlatılır ama ''-sal'' bizim malımız, bizim buluşumuz, bizim geliştirimiz. Ondan vazgeçmek de olmaz.

Duygusal orununa duygulu demek de mümkündür. Duygusal şiir - duygulu şiir mo. Düşünsel yerine de Türk lehçelerinde kullanılan başka bir sözcük tapılabilir.