-gA- eki

[Oktay D.]

-gA- eki, etkenlik çatı ekidir, yani edilgenliğiñ tersi.

esirke- "korumak, esirgemek" ← esiz- "yazıklamak, korumacılık duymak"
(y)ılga- "(at) koşmak, akın yapmak" ← (y)ıl- "hızlı olmak"
bulga- "karıştırmak, bulamak" ← *bul- "?" (bulut sözcüğü ile ilgili olsa gerek)
tolga- "dolamak" ← tol- "şişmek, dolmak"
ulga- "büyüklenmek" ← ul- "ulu, büyük olmak"
yalga- "yalamak" ← yal- "(yakı vs) sürmek"
ārgar- "yormak" ← ār- "yorulmak, gezmek"
ırga- "sağ sola çekmek, sallamak" ← ır- "ırgalamak"
karga- "lanetlemek" ← kar- "karşı olmak"
kırga- "yüz çevirmek" ← kır- "kırmak, üzmek"
angar- "and içirmek, söz verdirmek" ← an- "anmak, hatırlamak"
sangar- "varsaymak" ← san- "sanmak, düşünmek"
satga- "çiğnemek, ezmek" ← sat- "ezindirmek"

[Bi50likdaha]

Hiç kalmamış neredeyse, çok fire vermişiz bu ekte.

[birtancazin_]

bu konuda türkiye türkçesi ağızlarında ve şive ile lehçelerde de örnekler vardır.
oyulganmak , basırgamak, esirgemek yarlıgamak, yadırgamak, indirgemek ...

etkenlik belirtmesinin yanısıra daha vurgulu ve güçlü bir eylemin varlığını tanımlar.

[Türkeröz]

-gA- eki, etkenlik çatı ekidir, yani edilgenliğiñ tersi.

esirke- "korumak, esirgemek" ← esiz- "yazıklamak, korumacılık duymak"
(y)ılga- "(at) koşmak, akın yapmak" ← (y)ıl- "hızlı olmak"
bulga- "karıştırmak, bulamak" ← *bul- "?" (bulut sözcüğü ile ilgili olsa gerek)
tolga- "dolamak" ← tol- "şişmek, dolmak"
ulga- "büyüklenmek" ← ul- "ulu, büyük olmak"
yalga- "yalamak" ← yal- "(yakı vs) sürmek"
ārgar- "yormak" ← ār- "yorulmak, gezmek"
ırga- "sağ sola çekmek, sallamak" ← ır- "ırgalamak"
karga- "lanetlemek" ← kar- "karşı olmak"
kırga- "yüz çevirmek" ← kır- "kırmak, üzmek"
angar- "and içirmek, söz verdirmek" ← an- "anmak, hatırlamak"
sangar- "varsaymak" ← san- "sanmak, düşünmek"
satga- "çiğnemek, ezmek" ← sat- "ezindirmek"

Bulut sözü de buğudan olabilir.

[Oktay D.]

...
bulga- "karıştırmak, bulamak" ← *bul- "?" (bulut sözcüğü ile ilgili olsa gerek)
...

Bulut sözü de buğudan olabilir.

Olabilmesi için bir kökenleme göremiyorum. Eski Türkçe bū adına hangi ekler gelebilir de bulut olabilir, çıkaramadım.

[bensay]

buu+lı+t diye bir kökenleme anımsıyorumsa da kaynağını anımsamıyorum

[Oktay D.]

+lı nedir?

[Türkeröz]

...
bulga- "karıştırmak, bulamak" ← *bul- "?" (bulut sözcüğü ile ilgili olsa gerek)
...

Bulut sözü de buğudan olabilir.

Olabilmesi için bir kökenleme göremiyorum. Eski Türkçe bū adına hangi ekler gelebilir de bulut olabilir, çıkaramadım.

buğulamak
buğulanmak
buğulaşmak
buğulu
buğunak
..

[bensay]

+lı nedir?

buğulu derkenki +lı olmalı

[Oktay D.]

buğulamak
buğulanmak
buğulaşmak
buğulu
buğunak
..

Yani? Bunlarıñ varlığı kökeni açıklamıyor.

[Oktay D.]

+lı nedir?

buğulu derkenki +lı olmalı

Eski Türkçede +lı eki +lıg biçimindeydi, oysa bulıt sözcüğünde g sesi bulunmuyor. Bir de Eski Türkçede bulıt sözcüğü ikinci hecesinde açık bir /ı/ sesi var, örneğin Irk Bétig'de damgalarla yazılırken BULIT biçiminde /ı/ sesini véren damgayla yazılmış.

[bensay]

öyleyse buğulanmak gibi bir anlama iye bul- biçiminde eylem köküne dayalı bir sözcük olmalı, çok eski bir alıntı değilse, altaycada, öbür türk diyeleklerinde denkliklerine ilişkin bir bilgi varmıdır

[Oktay D.]

öyleyse buğulanmak gibi bir anlama iye bul- biçiminde eylem köküne dayalı bir sözcük olmalı, çok eski bir alıntı değilse, altaycada, öbür türk diyeleklerinde denkliklerine ilişkin bir bilgi varmıdır

Añlam ilgisi aşırı bélirgin bir sözcük var:
Doğu Kıpçakça(*) Kazak, Nogay, Karakalpak buldır "sisli/puslu, bulutlu"
Kırgızca buldur "puslu, bulutlu"

Ayrıca yukarıda bélirttiğim gibi aynı *bul- sözcüğü bulga- "bulamak" sözcüğünüñ kökü de olabilir bu. Añlam olarak "puslu olmak, bulanık olmak" diyebiliniz. Bu arada būs "pus, sis" sözcüğü de bu ailede düşünülebilir belki ancak uzun /u/ olması daha çok bū "buğu" sözcüğünüñ olduğu aileye göz kırpıyor, tabii eğer bu uzunluk birincil ise.

Öte yandan añlam ilgisi pek açık olmayan bir-iki sözcük daha var, ancak bunlar bulut ile değil de buz ve bud- "buz olmak" sözcükleriyle ilgili olabilir.
Özbek bulduriq "kırağı"
Türkmen buldurçın "kırağı"
Oyrat pulug "buzlu yüzey"
Tuva buluq "buzlu yüzey"
Yakut buluus "buzul"

[bensay]

başta bula(n)mak ile bulut arasında en ufak bir anlam ilişkisini usum kesmemişti, ancak gittikçe ağırlık kazanıyor

[Oktay D.]

Pek yalıñ bir ilişki olmadığı konusunda haklısın. Yön açısından bakarsak kökeni *bul- > bulga- olarak kurgulandığı için añlam ilişkisiniñ de aynı yönde olması gérekir, o da "bulamak" > "bulut" yönünüñ tersi oluyor.