gönderen kuluduk » 03 Kas 2016, 22:15
çağrım
isim Yüksek bir sesin yetişebileceği kadar uzaklık (Güncel Türkçe Sözlük)
CHAQIRIM 'odam baqirganda ovozi yetib bora— digan masofa' (1,06 kilometrga teng uzunlik oʻlchovi). Tepalik bizdan yarim chaqirimcha narida boʻ— lib, oʻng yoni chuqur soylik edi (Asqad Muxtor). Bu ot eski oʻzbek tilida chaqïr- feʼlining ' baland ovoz bilan xabar yetkaz-' maʼnosidan —(ï)m qoʻshimchasi bilan yasalgan (КРС, 838: chakïrïm 1. 'rasstoyaniye, na kotoroye mojet doletet zvuk chelovecheskogo golosa'; 2. 'versta'); keyinchalik a unlisi ä unlisiga almashgan, ï unlilarining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: chaqïr— + ïm = chaqïrïm > chäqirim.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild)
Metrik oʻlchov sistemasi qabul qilingunga qadar qoʻllangan, 1,06 kilometrga teng qadimgi uzunlik oʻlchov birligi; bir kilometr.
Aşağıdaki açıklamalar da Başkurt Türkçesindeki şekliyle ilgili:
саҡрым • (saqrïm)
Etymology
Derived from Old Turkic verbal stem čaqïr- (“to call”), with the original meaning of "the distance at which a shout as a voice signal is heard".
Cognate with Southern Altai, Kyrgyz чакырым (čaqïrïm), Kazakh шақырым (şaqırım), Uzbek chaqirim, etc.
1. kilometer
2. (dated) verst (unit of length equal to 1,066.8 m)
O hâlde sözcük Balıkesir ağzındaki çakrım şekliyle değil de Güncel Türkçe Sözlükteki çağrım biçimiyle kullanılabilir.