kod, şifre, kripto, kriptoloji

[bensay]

Bunca ayrı anlamlar dolayısıyla kod için tek bir karşılık oluşturmak bence doğru değil. Bu nedenle sormaca düzenlenmesi uygulayımsal açıdan sakınca içermektedir. Umarım doğru anlaşılırım, esenlikler.

[Boraan]

  Evet, ben de bu konu üzerine dikkat çektirmek istemiştim, sağolasın Bensay usta.

[Gökbey]

Sanalbaba , yabancıların ne gibi anlamlarda kullandıkları sıralamış  fakat dikkat ederseniz biz Türkçe'de sadece iki-üç yerde kullanıyoruz. Bu kullandıklarımız da birbirine yakın anlamdalar.
Kaygılarınızı anlıyorum ama en azından iki-üç anlamı karşılayacak bir karşılık bulalım.

[bensay]

Kod ile kimi türevlerine ilişkin son düzenlemelerim aşağıdaki gibidir:

Kod : Gize, dizin, belgi
Kode : Dizinli
Kodeks : Belgi dizini
Koder : Gizeç/gizeleyici/gizeleç
Kod farkı : Yükselti ayrımı
Kodifikasyon: Düzenleme

[YİĞİT TULGA]

Uğrola,
kod için yiv sözcüğünü kullanıyoruz. (Gökbey ilen ben) Şu sözcüğe de bakınsak iyi olur.
http://tdkterim.gov.tr/ttas/?kategori=derlay&kelime=yiven

yiven
Koyak, dağ aralarındaki çukur. [cilt: 11]

Güllühüyük *Çiçekdağı -Kırşehir
Cimşit *Balâ, Karahoca *Haymana -Ankara
Çukur -Kayseri

yiv, yiven (yivcik, yivin) sözcükleri "şimdilik" çok yakışkındır. Deneysel ortama çekmeye, kullanımda sakıncaları var mı görmeye değer. Kullanalım bakalım.

öğrenci yivi, yiveni, yivini (yivni)....öğrenci kodu (öğrenci neye koduysa)
derge yivi, yiveni, yivini (yivni)..........program kodu

Bir edi bir büdü denemeyelim. Sınayalım, duyurmaya çalışalım.

Gökbey' i bek yürekliliğinden dolayı kutluyorum. Yerlik dışındaki yazılarında da sıkça gördüm çekinmeden kullandığını.

unicode.....evrenyivi (evren-sel yivler), evrenyivinleri, evrenyivni
olabilir

Uğrola.

[piskopat]

Açar.

Alıntı yapmışsın olmamış

[YİĞİT TULGA]

Uğrola arkadaşlar,

yiv demekle bitmiyor!
kod, koder, kodek, decoder... gibi ilintili onlarca uğursuz sözcüğe de saldırmamız, ümüğünü sıkmamız gerekmiyor mu?

yivek (DS)

yivek
Dağdaki çukur. [ Derleme Sözlüğü c: 11 ]
*Merzifon -Amasya

yivek....kodek

yivimek (yiv (i) + mek)
yiver..... koder

beriyiver (geriyiver)...... decoder (kodlanmışın kodunu geri çözer)
öteyiver....... encoder (kod üstüne kod ekler, kodlamayı bir üst kodlama ile ilerletir)

arayivek....... intercodec
ara ortamsal yiver....inter media coder

Usumuzda bulunsun.

Uğrola

[OcaN]

Yiv bence güzel.Hem yok işte Türkçesi çok uzun deyip demememe gibi şansları yok,ayrıca dil daha rahat dönüyor olması nedeniyle usta kalıcı 

[hiçyılmaz]

TDK Bilişim Terimleri Karşılıklar Kılavuzunda kod karşılığı için düğüm sözcüğünü vermiş.

Düğüm
Verinin kesikli bir biçimde gösterilmesini belirleyen ve hiçbir belirsizlik taşımayan kurallar kümesi.

[Toygun]

code > kod > yiv ( Aydın Köksal'ın düğüm önerisi de göz önünde tutulabilir.)
password > parola > açarsöz
cipher > şifre > gizce
şifrelemek : gizcelemek
şifreli : gizceli
kriptoloji : gizcebilim

Yukarıdaki gibi bir ayrım yapma gereği duydum. Password için bulacağımız karşılık ile cipher için bulacağımız karşılık özdeş olma zorunda değil. Password için açarsöz karşılığı Türkmencede kullanılıyor zaten bizim de aynen almamız çok iyi ama cipher ın anlamı biraz daha ayrı...

kripto    Fr. crypto

a. 1. Siyasi inancını gizleyen kimse. 2. Saklı yazı.
Güncel Türkçe Sözlük

Kripto sözcüğünün ilk anlamı takiyyeci ile özdeş mi? İkinci anlamı için karşılık açık zaten... Kripto cihazı yerine de saklı yazı aygıtı deriz.

[Oktay D.]

mecaz aŋlamıyla ya da yan aŋlamıyla takiyyeci oluyor, evet. Ana aŋlamıyla sakınmacı "takiyyeci".

[Beren Oğuz]

Yiv diyorum...

[Toygun]

Beşir Göğüş imlemeç gibi uzun bir karşılık önermiş. Yiv iyidir.

[Gökbey]

Font Forge yazılımınıñ çévirisinde yiv sözcüğü kullanıma girmiş. Çéviriyi yapanıñ kim olduğunu bilmiyorum ancak bu güzel bir çav...

[Batu Han]

Baŋa göre kod için yiv,  parola ile şifre  için yiven, kripto için gizyazı, kriptoloji için gizyazıbilimi ya da yivenbilimi denebilir, diye düşünmekteyim.