padding

[Oktay D.]

margin yanların dıştan bir yana göre uzaklaştırılmasıdır. İlgili ögeyi yanlara göre öteler.
padding yanların içerik alanından uzaklaştırılmasıdır. İlgili ögenin içeriğini yanlara göre öteler.

margin: 10px 10px 10px 10px; yazıldığında sırasıyla üst, sağ, alt, sol 10px lik olarak dıştan ötelenir.
padding: 10px 10px 10px 10px; yazıldığında sırasıyla üst, sağ, alt, sol 10px lik olarak içten ötelenir.

margin-left, margin-right, margin-top, margin-bottom olarak yazarak kullanımlar da söz konusudur. Aynı şey padding için de geçerlidir.

Padding sözcüğünü şöyle anlayabilirsiniz. Evinizi taşıyacaksınız ve bir kutuya eşyalarınızı koyuyorsunuz. Eşyalarınız sağlam kalsın diye kutunun yanlarına yumuşak dolgu nesneleri koyuyorsunuz. Sizce hangi karşılıklar daha doğru olur?

ayırma

margin

dolma

padding

---

ayrım

margin

dolrum

padding

[TürkçeSözlük78]

dolrum uydurma oluyor, dolurmak eylemi yok.

ayrım = ayır- +Im
dolrum = ?

[datadeveb]

dolrum uydurma oluyor, dolurmak eylemi yok.

ayrım = ayır- +Im
dolrum = ?

Dolrum uydurma olmaz. Ekler doğru geliyor. Dolurmak eyleminin anlamını belirlemek gerekiyor yalnızca.

doğmak > doğurmak > doğru > doğrum
doymak > doyurmak > doyru > doyrum
dolmak > dolurmak? > dolru? > dolrum?

dolurmak ile doldurmak arasındaki ayrıma bakmamız gerekecek.

doldurmak: dolmasını sağlamak, dolu duruma getirmek oluyor
dolurmak: dış yanlardan / dışarıdan bakılınca dolu, iç yanlardan / içeriden bakılınca boş durumuna getirmek

dolrum: dışarıdan bakıldığında algılanan iç doluluk (tüm yanlardan başlayan doluşma)


Biliyorsunuz ki doldurmak eylemini biz genelde yer çekimi etkisiyle düşünür alttan üste doğru betimleriz. Dolurmayı tüm yanlardan boşluk göbeğine doğru dolmasını sağlamak gibi bir kavrama erdirebiliriz.

Çok ilginç bir bakış açısı yakaladım. Sözcük bu kavramı gereği gibi taşıyacak mı irdeleyelim derim.

[TürkçeSözlük78]

Dolurmak eylemi zâten dilimizde var: doldurmak.

Dolrum yerine doldurum olur.

-tır, -r ekleri çatı ekleridir. Dolmak eylemine -dur- çatı eki ve eylemlik (mastar) eki gelir.

[datadeveb]

Dolurmak eylemi zâten dilimizde var: doldurmak.

Dolrum yerine doldurum olur.

Bu bakış açısı şu aşağıdaki sözcüklerin türemesine aykırı kaçıyor ama.

doğurmak
nsz, -i
1. nsz, -i Yavru dünyaya getirmek, doğum yapmak
"Bir kadın tarlada doğuruyor, bir kadın hastanede doğuramıyor." - S. F. Abasıyanık
2. Ortaya çıkmasına yol açmak, sebep olmak
"Bir kıvılcım isyan havası doğuruyor ve zor önlemlerin alınmasına yol açıyor." - A. Kutlu

doğdurmak
-i
-i Doğuncaya kadar beklemek

[Oktay D.]

This post was deleted by Oktay D. on 18 Oca 2019, 15:16.

[Oktay D.]

This post was deleted by Oktay D. on 18 Oca 2019, 15:16.

[Oktay D.]

This post was deleted by Oktay D. on 18 Oca 2019, 15:15.

[Oktay D.]

ayır-, geçir-, doğur-, kayır-, duyur-, taşır-, batır-, vb sözcükleriñ ortak özelliği, gövdeleriñ L veya R ile bitmeyişidir. Eğer sözcük, L veya R gibi akıcı ünsüzle bitiyorsa yine akıcı ünsüz içeren -Ur- ettirgenlik eki, veya örneğin -L- .édilgenlik eki gelmez. Bu yüzden dolur- olmaz, doldur- olur.

[datadeveb]

Delirmek, dalırmak, belirmek gibi sözcükler kullanılıyor. Bunun yanı sıra olurmak sözcüğü yazıtlarda görülüyor. Bu kural nereye dek geçerli tartışılır. Ben şimdi olurmak ile ilgili bilgiler araştıracağım. Dolurmak, dolrum gibi türetimler sanıldığı gibi tıkanık olmayabilir.

[Oktay D.]

Her r- ile biten sözcüğüñ aynı ekle oluştuğunu düşünmek büyük yañılgı doğuruyor.

Öñcelikle -Ur- çatı eki éttirgen añlam katıyor, eğer sözcükte éttirgenlik yoksa KESİNLİKLE orada başka bir ek söz koñusudur. Örneğin, adlara gelen +r- eki var, yine adlara gelen +gUr- eki var, eylemlere gelen -gUr- eki var.

Oğuzca delir- (deli olmak) sözcüğü, Eski Türkçe telü (deli) adına +r- eki gelerek türer. Éttirgenlik añlamı bulunmaz. Buradaki +r- eki er- (olmak) eyleminiñ ekleşmesiyle oluşmuş. Bunu iki sözcük gibi düşünüñ: *telü er- (deli olmak).

Oğuzca dalır- (seğirmek) sözcüğü, Oğuzca dal (sal, salınım) adına +r- eki gelerek türer. Éttirgenlik añlamı bulunmaz. Buradaki +r- eki er- (olmak) eyleminiñ ekleşmesiyle oluşmuş. Bunu iki sözcük gibi düşünüñ: *tal er- (salınım olmak).

Oğuzca bélir- (zahir olmak, belli olmak) sözcüğü, Eski Türkçe bélgür- biçiminden gelir. O da bélgü (zahir, bélli olan, bélgi) sözcüğüne ada gelen +r- eki gelerek türer. Éttirgenlik añlamı bulunmaz. Buradaki +r- eki er- (olmak) eyleminiñ ekleşmesiyle oluşmuş. Bunu iki sözcük gibi düşünüñ: *bélgü er- (bélgi olmak)

Eski Türkçe olur- (oturmak) sözcüğü, Eski Türkçe olgur- biçiminden gelir, bazen oltur- olarak da bulunur. Bugün Oğuzcada otur- olmuş. Bu sözcüğüñ kökü bilinmiyor, ne ol- diye bir eylem ne de ol diye bir ad bulunmuyor. Ancak éttirgenlik añlamınıñ bulunmadığı çok açık, o yüzden buradaki ekiñ -Ur- eki olmadığını da biliyoruz.

Kısaca bu sözcükler zaman içinde olan ses dönüşümleri yüzünden bu noktaya gelmişler, söylediğim kuralıñ istisnası déğiller.

[datadeveb]

Dolu adına gelen +r- eki de işi bozacak diyorsunuz. Yanlış anlamadıysam. Padding sözcüğüne dolmak eyleminden bu biçimde çıkamayacağız anlaşılan. Başka ekle düşünelim. Bir de köken araştırması yapayım dedim şöyle bir yazı gördüm. Burada olmasa bile bir yerde işe yarar Not: Aynı kökten ETü tod (tam, dolu), tok (dolu), tod- (karnını doldurmak), top (yuvarlak), toŋ/*tom (yuvarlak), ton- (su katılaşmak).

dolgu

padding