örnek/örŋek sözcüğünüŋ kökeni

[bilimdan]

Bu arada ilginç olan bir durum da Nişanyan'ın belirttiği örnek kelimesinin Türkçedeki en eski kullanımı Çağatay sahasında. Tarama Sözlüğünde kayıtlı olan örnek ise ona kıyasla daha yeni. Bu durumda sözün Ermeniceden Anadolu Türkçesine geçip oradan Çağatay Türkçesine (ve oradan da bugünkü Orta Asya / Çin Türk lehçelerine) geçmiş olması ihtimali zayıftır. Zaten Türkler Anadolu'ya 1071'de geldiğinde hemen Eski Anadolu Türkçesi kurularak yazı dili hâline gelmemiştir (13.-14-15. asırlar EAT devridir). Türkler Anadolu'ya geldikten sonra ne ara Ermeniceden örnek kelimesini alıp bir de Çağatay Türkçesine aktarmış olabilir? (Hatırınıza Ermeni Kıpçakçası gelebilir, onun da devri daha geçtir: 16.-17. asırlar.) EAT devrinden daha eski bir ödünçleme olduğunu iddia etmek için ise tek örnek yeterli değildir. Ayrıca Ermeniler Türkler Anadolu'ya gelmeden önce Türkçeye kelime verebilecek kadar hangi siyasî ve(ya) ekonomik tesirde bulunmuş? Bunun tarihî izahını yapabilen var mı?

[cingelek]

ÖRNEK

i. (Kökü hakkında çeşitli görüşler ileri sürülmüş, bu arada kör-mek > gör-mek fiilinden veya ör-mek’ten [< ör-enek] türediği söylenmiştir; öte yandan kelimenin Ermenice orinak aracılığı ile Orta Farsça’dan Türkçe’ye geçtiği iddia edilmiştir; ancak diğer Türk lehçelerinde de benzer şekillerde bulunduğundan Türkçe asıllı olduğu görüşü daha güçlü sayılmalıdır)
(Kubbealtı)