Türkçedeki ses düşmelerinden örnekleme

[tomdaş]

Di'mi? < Değil mi? örneğinden değil sözünün di şeklini alıp türetimlerde kullanabiliriz.
Bazı Türk lehçelerinde -sız eki yerine yok sözcüğü kullanılıyor işi yok adam = işsiz adam gibi. Bunun gibi ... değil manasında ... di şeklinde türetimler yapılabilir. (mevcut "var" gayri mevcut "var di" ?)

Ş'apmak ve n'apmak örneklerinden yap- fiilinin ap- şeklini alıp kullanabiliriz.
...-apan ek gibi de kullanılabilir.

Sadece fikir olarak yazdım. Bana Türkçe açısından çok uygun gelmiyor ama bazı hâllerde belki kullanılabilir.

[Oktay D.]

değil > di biçiminde bir ses dönüşümü gérçekleşmiş görünmüyor. Onuñ yérine DLT'de geçen Oğuzca deg (değil, yok) (büyük olasılıkla tegül/değil sözcüğünüñ kökü) sözcüğünden gelmiş diye bir görüş var.

Elbette bu bilgi, söz éttiğiñiz öñeriyi değiştirmiyor, yalñızca kaynağıñ biçimini ve başka bir ses dönüşümünüñ bulunduğunu gösteriyor.

Bu arada ş'apmak, n'apmak gibi ses dönüşümleri şey ve ne sözcüklerinden dolayı ve onlarıñ komşuluğunda oluyor. Daha doğrusu, -y- sesi iki ünlü arasında yitmiş oluyor. Bu durumda yap- eylemindeki y'niñ iki ünlü arasında değilken düşmesini bekleyemeyiz.

[ulduzéver]

Bence sıfatsı adları olumsuzlaştırmak için deg sözcüğünden değ/dağ diye ses uyumuna uyan bir ek uydurabiliriz.
Vârdağ "gayr-i mevcût"
Düzdeğ "düz olmayan"
Güzeldeğ "güzel olmayan"
Tindeğsel "gayr-i rûhî"
Vb...

[Oktay D.]

deg sözcüğü sıfat olduğundan tıpkı eñ pekiştirme sıfatı gibi öñe gelmeli bence. Bu yüzden de ünlü uyumuna girmeyecektir. Ayrıca vurguyu kendine almalı (eñ güzel dérkenki vurgu örüntüsü):
değ var
değ düz
değ güzel

[ulduzéver]

Söz koñusu añlamda imek eylemini de ekleştirebiliriz bence. Ekleşebilecek bir néñ arıyordum bu koñuda kim vurgu da ekiñ soñunda olsun
Vârımaz
Düzümez
Güzelimez
Yéñiymez
Yakşıymaz

deg sözcüğünü değ...değ... olarak ne...ne... yérine kullanıyorum.
- "bu sözcük değ Türkçedir değ Arapça değ de Farsça".

Başlık koñusunu saptırdıysam géçiriñiz.