Mekatronik

[Furkan Yıldırım]

Bu güne dek néden açmadım bu başlığı bilemedim. Öñce mekatroniğiñ né olduğundan bir başlayayım:

Basit bir dille üç mühendislikten, birde otomasyondan parçalar içeren bir alañdır mekatronik. Bunlar bir arada çalışır. Bir Capon tarafından 'Mekanik' ve 'Elektronik' sözcükleri birleştirilerek oluşturulmuş.
(Kimse buna uyduruk démez ama. )

Mekatronik Mühendisleriniñ géñel olarak yaşadığı sıkıntılardan birisi de şudur:
-Né okuyoñ sen?
+Mekatronik Mühendisliği.
-O né öyle ya?
+Robot mühendisiyim...
-Haaa!

Aslında bir tek robot yapmıyor bu kardeşleriniz. Bu nédenle "robot mühendisi" dénmesi(Türkçesi ile) doğru olmaz. İşi daha iyi açıklayan bir ad bulmak, yukarıdaki gibi aytışmalardan ötürü daha yahşı olacaktır.(Hazır 'Mekatronik' herkesçe öğrenilmemişken)

Önerileriñ altında açıklamaları yapacağım...

uzdizge

Mekatronik

Uz: Becerikli, Dizge: Bir bütün oluşturacak biçimde birbirine bağlı ögelerin bütünü, sistem

dizgece

Mekatronik

Antalyanıñ batı ilçelerinde ve Burduruñ bir kaç köyünde üretilen bir çalgı vardır. 22lik ve 15lik curaları yapışık olarak, tek gövdeli üretirler; Özay Göñlümüñ bağlaması gibi, adı da ékizcedir. Ondan esinlendim.

Düzengi

Mekatronik

Düzenek: Belli bir sonucu sağlayacak biçimde, karmaşık olarak düzenlenmiş organlar ya da parçalardan oluşan bütün.

Karma yapı, karma erk

Mekatronik

Özünde endüstri mühendisliği mekatronikten daha karma bir mühendislik olduğu için 'Karma' sözcüğünü kullanmak çok içime sinmiyor. Endüstri Mühendisliği, "Endüstri>Sanayi" esemesiyle adlandırılacağı için bu da iyi bir seçenek olur diye düşündüm.

Çakılganlı düzenek gibi üretimler yapmıyorum çünkü Capon kardeşimiz yañlış bir üretim yapmış aslında yalñızca mekanik ve elektronik bir araya gelmiyor. Belki o adlandırdığında o denliydi bilmiyorum. Yazılım, elektronik ve mekanik içeren kombine otomatik sistemler üretir bu meslek.

Başka usuma gelirse yazarım, sizlerden iyi öneriler geleceğine inanıyorum.

[Oktay D.]

Bu öñerileriñ hepsi baña mekatronikten çok makine mühendisliğini çağrıştırdı

[Furkan Yıldırım]

Tüh ya. Géñeliñ tepkisini ölçmek gérek tabi de, herkesçe "aha budur işte" dénilecek bir sözcük olsun isterim.

Bunları yazdıktan soñra da dermek, çatmak, çatkı gibi sözcükleri de incelemiştim. Ama bir araya getirmek yada uygun eki bulmak öy alacak gibi.
Aslında Çince karşılığı da benzer bir biçimde oluşmuş örneğin:
机电一体化(Jīdiàn yì tǐ huà): Mekatronik
机: Makine
电: Elektrik
体: Vücud
化: of(bir añlamı yok, sıkılma ünlemi déğil.)
体化: Gövde
karşılıkları vérilmiş.(Kaynak: gogıl çéviri)

İyice irdelemek gérek belki aradığımız esemeyi barındıran bir başka sözcük vardır, ondan yola çıkarız.

[Oktay D.]

Çince 化 (huà) sözcüğü "iyelik, ilgi" bildiren bir sözcük. Sözcükler şunuñ gibi bir sezgi içeriyor: "Makine, Elektrik, Gövde hakkında".

[efetiryaki]

Bu öñerileriñ hepsi baña mekatronikten çok makine mühendisliğini çağrıştırdı

Aslında makina mühendisliği ve mekatronik arasında çok bir fark kalmadı denilebilir. 40 yıl önce mekatronik makina'nın içinde sırıtıyordu, ama şimdi makina mühendisliği topyekün mekatronikle özdeşleşecek biçimde evrildi denilebilir. Dayanım ve akışkanlar konularını saymaz isek.
Bence mekatronik ve makina mühendisliğine ortak bir isim bulup altındaki alanlara isim bulunmalı. Şu paylaşıdaki sözü makina olarak buraya da koyuyorum Orada daha çok beğenilmiş sözler olduğunun farkında olarak .

Edek Mühendisi

Makina/Mekatronik Mühendisi

Umulan görkeme sahip olmadığı kesin.

Mekatroniğin altında kalan da şöyle sıralıyorum.

Üretim Mühendisi

İmalet Mühendisi

Süreç Mühendisi

Proses Mühendisi

Dizge Mühendisi

Sistem Mühendisi

Güdüm Mühendisi

Kontrol Mühendisi

Özdevinim Mühendisi

Otomasyon Mühendisi

Kestirim Mühendisi

Estimation Mühendisi (yeniyle gelişen bir alan)

KüçükEdek Mühendisi

Mikroelektromekanik Mühendisi (bence bunlar küçük makinelerdir)

CüceEdek Mühendisi

Nanoelektromekanik Mühendisi (bunlarda daha küçük makinelerdir)

Kulman Mühendisi

Robot Mühendisi

(sonuncusu zorla dile sokmaya çalıştığım sözcük )

[Furkan Yıldırım]

Aslında makina mühendisliği ve mekatronik arasında çok bir fark kalmadı denilebilir. 40 yıl önce mekatronik makina'nın içinde sırıtıyordu, ama şimdi makina mühendisliği topyekün mekatronikle özdeşleşecek biçimde evrildi denilebilir.

Bu çok zorlama bir bakış açısı. Dallar gitgide birleşmez, gitgide ayrılır. 1950 model bir araba ile Tesla marka arabalarıñ arasındaki ayrım yétérince gözle görülür durumda bence. Bu iki ürün Mekatronik-Makina ayrımını añlatır durumda.

Siziñ böyle düşünme nédeniniz, makina mühendisleriniñ çakından da añlaması sanırım. Bu günlerde lise okuyan gençler de bir kaç bétik okuyarak telefon uygulaması yazabilecek deñli kendilerini geliştirebiliyorlar. Ancak onlar yazılım mühendisi olmuş olmuyorlar. Bir makina mühendisi mekatronik mühendisiniñ yaptığı néñden añlıyorsa bu kendini geliştirmesiyle ilgili. Meslekleriniñ özünde aynı olmasıyla ilgili déğil. Kaldı ki mekatronik mühendisliği çakın üzerinde déğil çakılgan üzerinde yoğunlaşıyor.

Yukarıda mekatronik mühendislerine robot mühendisi dénmemesi gérektiğini yazmıştım. Makina-mekatronik içinde aynısı géçerlidir. Bu iki dal şuan başka başka adlandırmak için yétérince ayrı durumda.

Dayanım ve akışkanlar konularını saymaz isek.

Diğer dersleriñ adlarınıñ aynı olması yañıltıcı bir durum. Dersleriñ içerikleri çok başka. Hatta eñ töz derslerden olan 1.sınıf Mat-1 dersleri bile koñu bakımından ayrılıyor. Öñce Mekatroniğiñ kendi bétikliği kurulacak(şuan ilgili oldukları alañlarıñ kaynaklarını dérliyorlar), sonra gelişen teknoloji ile makina-mektronik ayrımı gitgide artacaktır zaten.

Diğer öñerilerinizi de mesleğiñ kendi başlığında öñermeniz daha doğru olur. (Bu arada bazıları mekatroniğiñ altında kalan meslekler déğil. Mekatroniği oluşturan mesleklerdir.)

[efetiryaki]

Bilmediğim için soruyorum. "Çakın" ve "çakılgan" anlamlarını açıklama ekleyerek belirtebilir misiniz? (Benim anladığım kadarıyla, sırasıyla elektrik ve elektronik anlamlarına geliyorlar.)

Ben makina mühendisliği lisansı okudum. Orada mekatronik alanında özelleştim ve şimdi de robotik alanında yüksek lisans yapmaktayım. Bu konuda otorite benim demiyorum ama bu konuştuğumuz konuyu birinci elden yaşayan birisiyim.

Dallar gitgide birleşmez, gitgide ayrılır

Benim sözünü ettiğim süreç iki ayrı dalın birleşmesi değil.
Makine mühendisliği 2 bin yılı aşkın bir uğraşı meslek dır. Bu süre boyunca makine mühendisliğine çeşitli paralellik gösteren ama kendi odakları olan konular çatallanıp yeni alanlar oluşturmuştur. Bu alanlara malzeme, endüstri, havacılık-uzay mühendislikleri ve hatta inşaat mühendisliği bile örnek verilebilir Gelecekte robotik de bu alanlara katılacaktır .

Mekatronik böyle değildir. Mekatronik kendine özel bir odağa sahip bir konu olmaktan daha çok, makine mühendisliğine giren yeni bir "tool set"idir. Demeli Makine mühendisliğinin gelecekteki biçimidir, Makine mühendisliği 2.0'dır. Bu nedenledir ki ikisine ayrı isim bulmak da yersiz bir uğraştır.

Dünya'nın en büyük teknik üniversitelerinde bu geçiş süreci yaşanmaktadır. Eski makine mühendisliği izlencesi müfredatı günümüz dünyasında gereken yeterlilikleri sağlayamadığından, bu üniversitelerde makine mühendisliği mekatroniğe dönüşmektedir. Çok değil 10-20 yıl sonra elektronik,yazılım,güdüm kontrol bilmeyen makine mühendisi kalmayacaktır (ki bunlar mekatronik denilen alanı oluşturan alanlardır)

ODTU makina mühendisliği bitirme projeleride bu savımı onaylar niteliktedir. Bakarsanız hepsi mekatronik projesidir. Çünkü makine mühendisliği bir taban kayması yaşayarak, bizim şuan mekatronik dediğimiz alanın üzerine oturmaktadır.

Bunun dışında özür dilerim, tümceyi tam yazamamışım. "...Mekatronik altında kalan alanlar şöyle..." olmalıydı. Belki benim anlayışımda bir sıkıntı vardır, ama "mekatroniğin altında kalan meslekler" ile "Mekatroniği oluşturan meslekler" tümceleri birebir aynı anlamı veriyor.

Dipçe Bu yazışmalıkta oldukça yeniyim genel akışın dışında bu tür (konudan sapan) fikir alışverişleri nasıl karşılanıyor bilmiyorum. Sizden aldığım dönüte göre konuyu kapata bilirim.

[Furkan Yıldırım]

Bilmediğim için soruyorum. "Çakın" ve "çakılgan" anlamlarını açıklama ekleyerek belirtebilir misiniz? (Benim anladığım kadarıyla, sırasıyla elektrik ve elektronik anlamlarına geliyorlar.)

Evet öyle.

Ben makina mühendisliği lisansı okudum. Orada mekatronik alanında özelleştim ve şimdi de robotik alanında yüksek lisans yapmaktayım. Bu konuda otorite benim demiyorum ama bu konuştuğumuz konuyu birinci elden yaşayan birisiyim.

Bir dal üzerine okul okumak oña gelecekte né olacağını kesin olarak bilmeyi sağlamıyor.

Benim sözünü ettiğim süreç iki ayrı dalın birleşmesi değil.
Makine mühendisliği 2 bin yılı aşkın bir uğraşıdır. Bu süre boyunca makine mühendisliğine çeşitli paralellik gösteren ama kendi odakları olan konular çatallanıp yeni alanlar oluşturmuştur.Bu alanlara malzeme, endüstri, havacılık-uzay mühendislikleri ve hatta inşaat mühendisliği bile örnek verilebilir.(Gelecekte robotik de bu alanlara katılacaktır).
Mekatronik böyle değildir. Mekatronik kendine özel bir odağa sahip bir konu olmaktan daha çok, makine mühendisliğine giren yeni bir "tool set"idir. Demeli Makine mühendisliğinin gelecekteki biçimidir, Makine mühendisliği 2.0'dır. Bu nedenledir ki ikisine ayrı isim bulmak da yersiz bir uğraştır.

Şuan ikisiniñ ayrı dallar olması bile ayrı adlandırmak için yétérlidir. Gelecekte makinanıñ mekatroniğe kayacağını düşünmek yalñızca bir sav. Bunuñ gerçekleşip gerçekleşmeyeceğini öy(zaman) gösterir. Çakın-çakılgan, yazılım yada otomasyon dallarından birini bile içermeyen her mekanik dizge makinanıñ koñusu olabilir. Bir örnek isterseniz: eskiden elektrikli el aletleri mekatronik ürünü gibiydiler. Elektrikle çalışan mekanik aletlerdi. Şuan neredeyse hepsi havalı aletlere döndüler.(Dönüş gücü olarak hava kullanıyorlar.) Yalñızca mekanik kaldı. Bu gibi gelişmeler daha başka alañlarda da yaşanarak makina mühendisliği mekatroniğe kaymadan ayrı bir yol çizebilir.

Eski makine mühendisliği izlencesi müfredatı günümüz dünyasında gereken yeterlilikleri sağlayamadığından, bu üniversitelerde makine mühendisliği mekatroniğe dönüşmektedir.Çok değil 10-20 yıl sonra elektronik,yazılım,güdüm bilmeyen makine mühendisi kalmayacaktır (ki bunlar mekatronik denilen alanı oluşturan alanlardır)

Makinaya çakın-çakılgan eklemek, makinanıñ mekatroniğe kayması için yétérli olmaması gibi bunları atmaya çalışanlarda var. Günümüzde erke(enerji) tasarrufu koñusu ciddi bir sorun. Örneğin su ile çalışan arabadan hava ile çalışan arabaya dek hepsi deneniyor. Makinalarıñ çalışması için çakın yérine bor kullanılması da beklenen bir başka gelişme. Sözüñ özü makina mühendisliği gelişince mekatroniğe mi dönüşecek bu kesin déğildir. Bu nédenle mekatroniği de makinanıñ üzerine ekleme yapılmış bir dal olarak düşünmek yañlış olur. Zaten bu alañ tam olarak karma bir yapıdadır ve mekatronik mühendisleri bu mühendisliği oluşturan dalları tam olarak bilmezler.(tabi bu da kendini geliştirebilmekle ilgili) Bir işletim sistemi yazmakla kaynak makinasınıñ programını yazmak ayrı derecede bilgi gerektirir.

Apañ(eğer) siziñ savınız tutar ise(ki ben çok mümkün görmüyorum.) makina mühendisliği ölmüş, mekatronik kalmış olur. Démeli savınızıñ tutacak olması da ayrı adlandırmamız için engel déğil.
("Mekatroniğin altında kalan"dan benim añladığım "mekatroniğiñ alt dalı" idi. "Mekatroniğiñ bir türü" gibi. Onu kastetmiştim. Koñuyu da kapatmanıza gérek yok elbette. Bir néñi adlandırmak için onuñ né olduğunu iyi irdelemek gérekir.)

[Oktay D.]

Ben makine veya elektronik dallarında çalışmıyorum, ancak bu dallarla etkileşim içerisinde olan ve mühendislere fizik dersleri véren biri olarak görüşümü bildirmek isterim. Belki sözcükleri ve kavramları karşılarken yardımım dokunur.

Her şeyden öñce bugün makine ayrı, mekatronik ayrı bir dal olarak varlıklarını sürdürmekteler. Ancak bence yarın da bu değişecek diye bir şey söz koñusu olması aşırı zorlama olurdu diye düşünüyorum. Çünkü mekatronik her durumda "disiplinler arası" bir dal olarak ortaya çıkmış. Tanım géreği böyle.

Soñuçta teknoloji ne deñli gelişirse gelişsin, her zaman için tümüyle mekanik veya tümüyle elektronik bir alet ayrı ayrı yapılabilir, ayrı uzmanlıklardan yararlanılarak oluşturulabilir ve bu yüzden ayrı adları hak éderler. Öteki türlü "biyoloji içermeyen biyofizik de biyofizik sayılsın" démek gibi oluyor sanki.

Öte yandan diyelim gelecekte kullanılan tüm aletleriñ her zaman mekatronik bilgisiyle yapılacak olması durumunda da, eski olanlarıñ çalışma yapısı değişmezdi ki. Örneğin, bundan soñra tüm trenleriñ sürücüsüz (yazılım+elektronik+mekanik) çalışıyor olması durumunda bile eski buharlı trenleriñ mekatronik dalına ait olmayıp tümüyle mekanik olduğu ve yalñızca bu tür bir uzmanlıkla yapılabileceği gérçeğini değiştirmeyecektir. İlerde makine mühendislikleri kapansa bile, yalñızca mekatronik mühendislikleri kalsa bile durum değişmezdi.

Bunlara rağmen yine de birleşirlerse bile bugün değil birleştiği zaman bunu düşünebiliriz. Ancak bugün hala portakal sıkma makinesi yapmak için elektronik bilgisi gérekmiyorsa böyle bir şey olmasından oldukça uzağız démektir.

---

Yönetim dipçesi.

Dipçe:
Bu yazışmalıkta oldukça yeniyim genel akışın dışında bu tür (konudan sapan) fikir alışverişleri nasıl karşılanıyor bilmiyorum. Sizden aldığım dönüte göre konuyu kapata bilirim.

Dil ile ilgiliyse veya dil ile ilgili koñuya katkı sağlayacaksa, özellikle kavramlarıñ añlamını irdelemek amacıyla koñunuñ ayrıntısına gidilmesinde bir sakınca bulunmuyor ancak eğer koñu çok özelleşirse bunu ayrıca "Añlam Tartışmaları" bölümünde yéñi bir başlıkta tartışabilirsiñiz ve daha soñra oradaki tartışmadan (varsa) kendi payıñıza elde éttiğiñiz soñuca göre kendi öñerileriñizi sunabilirsiñiz.

Öñemli olan; başlığıñ koñudan sapmaması, dil dışı tartışmalara gidilmemesi ve tartışmanıñ özellikle kişiselleşmemesi.