Türkçesi Varken yérliğinde néler var?

Daha önce Türkçesi Varken… ağ bölgesinde yayımlanmış Kişisel Türentiler Sözlükçüğü-adlı yapıtımla öz Türkçe 250 söz(cüğ)ü yad karşılıklarıyla dilseverlerin ilgilerine sunmuştum. Buradaysa yad 500 söz(cük) öz Türkçe karşılıklarıyla verilmiş bulunuyor. Gelgelelim ilkin kimi açıklamalar yapmam gerek: Yad Söz(cük)lere Karşılıklarım bir “seçki” niteliğindedir. Demek kendi türentilerimin hepsini kapsamadığı gibi, öz Türkçe karşılıkları daha bulunmamış yad söz(cük)lerin ancak […]

Soñ günlerde birçok toplu sanal ortamda (facebook, twitter, ekşisözlük, youtube vb.) sıklıkla karşılaştığım bir konu. Algıda seçicilik midir nedir, soñ zamanlarda hangi toplu sanal ortama girsem, Türkçe ile ilgili türlü yorumlar yapan kişilere düşgeliyorum. Bu yorumcularda gözlemlediğim şey, dilbilim ile ilgili pek bir bilgileri olmadığı hâlde Türkçe hakkında kendilerinden oldukça emin ve özellikle de olumsuz […]

Dilci, eğitimci, ozan Muhittin Bilgin’in Anlamdan Anlatıma Türkçemiz-adlı yapıtı1 – adından anlaşılacağı üzere – bir dilbilgisi betiği. Söz konusu betikte Türkçenin geçmişçel gelişimi, anlambilgisi, sesbilgisi, biçimbilgisi, sözcük türleri, tümcebilgisi, anlatımbilgisi ile bölümce konuları işlenmiş. Türk yazınından seçilmiş örnek tümceler okurun bu konuları anlamasını kolaylaştırmakta. Gene Türk yazını-kaynaklı tanımlıklar2 yapıtı varsıllaştırmış. Kavram Dizini, Kaynakça ile Tanıklar […]

Bugün Türkçesi Varken Topluluğu‘nun (turkcesivarken.com’un) kuruluşunun 8. yılı doldu. Özleştirme akımının bayrağını 8 yıldır taşıyor olmaktan dolayı onur duymaktayız. Bugünlere nasıl geldiğimizi bilmek isteyenler için öykümüzü yazdım; *** Gün içinde sürekli öksürünce babam da sağlık ocağına götürdü. Ankara’nıñ o soğuk kış günlerinde soğuk kapmamak olanaksız gibidir. Bécerebilene sévi olsun. Babam koltukta oturmuş sıramızın gelmesini beklerken, […]

Bütün bağnazlıklar kötüdür. Dilsel bağnazlıksa ayra değil. “Yalnızca benim dilim doğrudur. Başkaları Türkçeyi bil(e)mezler.” diye düşünüyorsanız, dilsel bağnazlığa tutulmuşsunuzdur. Çabucak söylemeliyim: Dil alanında dahi bağnazlaşmak pek kolaydır. Üstelik karşıtçılarınızın varlığı size kutsal bir savaş yapıyormuşsunuzcasına kıygınlık da, yiğitlik de taslama olanağı verir. Böylece dil bir araç olmaktan çıkıp bir erek durumuna gelir. Dilin – son […]

İlk ağızda dil sorunumuzun var olduğunu görmek gerek. Oysa çoğu kişiye göre, bu sorun – düzce, kesinlikle – yok. Dahası, özdeş çoğu kişi nece, nite konuştuğunun, yazdığının ayrımında değil. Çok çok değme kişinin yanlış konuşup yazdığı, dilin hiçbir önem taşımadığı düşünülüyor. Böylece doğru dili doğru kullanmaya yeltenenler (!?) düzgüsüz sayılmaktalar. He, at izi it izine […]

Price adlı İngiliz gazetecisi 1957 yılında Çok Özel Gazeteci adlı kitabında 14 Kasım 1918 yılında Atatürk ile görüştüğü konuşmaları ele almıştı.Bu konuşmalarda Price, Atatürk’ün kendisine,“Eğer İngilizler Anadolu için sorumluluk kabul edecek olurlarsa, İngiltere yönetiminde bulunan tecrübeli Türk valileriyle çalışmak gereğini duyacaklardır. Böyle bir yetki çerçevesinde hizmetlerimi sunabileceğim uygun bir yerin mevcut olup olamayacağını bilmek isterim.” dediğini iddia etmiştir.Ancak […]

Şunu açıkça söyleyivereyim: Sözlüksüz, demek sözlüğe, sözlüklere bakmaksızın edemiyorum. Gelgelelim “takınaklı” olduğumu sanmayasınız. (Sözlüğe bakmayı takınaklıca davranış durumuna getirdiğim olmadı değil. Ancak, bu geride kaldı.). Dille, yazınla bencileyin ilgilenen bir kişi sözlüksüz nite yaşar! Sözcüklerle yatıp kalkıyorsanız, sözlüklere düşkün bulunursunuz. Bundan doğal ne var olabilir! Sözlükleri takınaksallaştırmamayı bilmek gerekir; o ayrı. Gene de, özengen ya […]

Bu kök ile ilgili bir çok denemeler yapılmıştır.Ancak ayrıntılı bir biçimde olmadıklarını sanıyorum.Bu yazımda aşağıda verdiğim sözcüklerin ortak kökü üzerine duracağım ve bu sözcüklerin denemesini yapacağım.Şimdiden iyi okumalar! alçak, aşağı, alt sözcüklerinin aynı köke iye olduğun bilirsiniz.Peki bu sözcüklerin ortak kökü nedir? Bu konuya geçmeden önce şunu değinmek isterim.Bazı kimseler, āş- ‘exceed’ eylemini, yukarıda saydığım […]

Günümüzde ‘Etrüskler Türk  mü?’ sorunsalı bulunmaktadır hala.Bir taraf ‘Etrüskler Türk’tür.’ derken diğer taraf ise ‘Etrüskler Türk değildir.’ diye tartışmaktadırlar.Bu sorunsalı çözmek için bu yazıyı hazırladım.Bu yazıyı hazırlarken konuyu gerçekçi ve nesnel bir biçimde değerlendirdim.Şimdiden iyi okumalar!   TARİHİ BULGULAR VE GEN ARAŞTIRMALARI   Atatürk’ün yönlendirmesiyle çıkan ve amacı ulusal bir tarih yaratmak olan Türk Tarih Tezine göre Etrüskler Türk olarak görülür.[Tarih 1, 1932] [T.T.A.H. , […]